(Αναδημοσίευση με μετάφραση από: Marijuana Doctors, “Medical Marijuana For Atherosclerosis” https://www.marijuanadoctors.com/conditions/atherosclerosis/Medical content reviewed by Dr. Joseph Rosado, MD, M.B.A, Chief Medical Officer, Updated on April 1, 2020)
Τα συμπτώματα της αθηροσκλήρωσης μπορούν να κάνουν τη ζωή δυσάρεστη, ιδιαίτερα όταν η κατάσταση εξελίσσεται σε μέτρια ή σοβαρή και επηρεάζει τις αρτηρίες στην καρδιά, στον εγκέφαλο, στα νεφρά ή στα χέρια και στα πόδια. Η χρήση της κάνναβης για την αθηροσκλήρωση μπορεί να βοηθήσει με συμπτώματα όπως πόνος στο στήθος, φλεγμονή, προβλήματα ύπνου, άγχος και κατάθλιψη.
Τι είναι η αθηροσκλήρωση;
Η αθηροσκλήρωση εμφανίζεται όταν η χοληστερόλη, το ασβέστιο και το λίπος σκληραίνουν στις αρτηρίες μας. Μπορεί να εμφανιστεί σε μια αρτηρία οπουδήποτε στο σώμα μας, όπως στα πόδια, στην καρδιά ή στα νεφρά μας. Τα αιμοφόρα αγγεία είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά θρεπτικών ουσιών και οξυγόνου με το αίμα που αντλεί η καρδιά μας μέσα στο σώμα μας, αλλά όταν οι αρτηρίες γίνονται δύσκαμπτες και παχιές, αυτό ονομάζεται αθηροσκλήρωση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κατάσταση μπορεί να περιορίσει την ποσότητα αίματος που φτάνει στους ιστούς και τα όργανα μας. Οι υγιείς αρτηρίες έχουν καλή ελαστικότητα, αλλά με την πάροδο του χρόνου, τα τοιχώματα των αρτηριών μπορεί να γίνουν σκληρά.
Η αθηροσκλήρωση είναι μια συγκεκριμένη μορφή αρτηριοσκλήρωσης, αλλά οι γιατροί χρησιμοποιούν αυτούς τους δύο όρους εναλλακτικά. Η αθηροσκλήρωση είναι όταν έχουμε μια συσσώρευση χοληστερόλης, λιπών και άλλων ουσιών πάνω και μέσα στα τοιχώματα των αρτηριών μας που μπορεί να περιορίσουν την ροή του αίματος.
Αυτή η πλάκα μπορεί να σπάσει, οδηγώντας σε θρόμβο αίματος. Ενώ μπορεί να σκεφτόμαστε την αθηροσκλήρωση ως μια καρδιακή πάθηση, η κατάσταση μπορεί να έχει αντίκτυπο στις αρτηρίες οπουδήποτε στο σώμα μας. Ευτυχώς, μπορούμε να αποτρέψουμε την αθηροσκλήρωση και να την θεραπεύσουμε.
Συμπτώματα της αθηροσκλήρωσης
Η αθηροσκλήρωση αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου. Οι ήπιες περιπτώσεις της πάθησης συνήθως δεν έχουν κάποια προειδοποιητικά σημάδια. Πιθανότατα δεν θα εμφανιστούν τα συμπτώματα της αθηροσκλήρωσης έως ότου έχουμε μια φραγμένη ή στενωμένη αρτηρία που να φτάσει στο σημείο όπου δεν θα μπορεί να παρέχεται επαρκές αίμα στους ιστούς και τα όργανα μας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένας θρόμβος αίματος θα εμποδίσει εντελώς την ροή του αίματος ή μπορεί ο θρόμβος να κομματιαστεί, προκαλώντας ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή μια καρδιακή προσβολή.
Τα συμπτώματα μια μέτριας έως μιας σοβαρής αθηροσκλήρωσης εξαρτώνται από τις προσβεβλημένες αρτηρίες. Για παράδειγμα:
* Η αθηροσκλήρωση στις αρτηρίες της καρδιάς, ενδέχεται να εμφανίσει συμπτώματα όπως πίεση ή πόνο στο στήθος.
* Με την αθηροσκλήρωση στις αρτηρίες που οδηγούν στον εγκέφαλο, μπορεί ο ασθενής να αντιμετωπίσει συμπτώματα όπως ξαφνική αδυναμία ή μούδιασμα στα πόδια ή τα χέρια, μειωμένη ομιλία, δυσκολία στην ομιλία, πτώση των μυών στο πρόσωπό ή απώλεια της όρασης προσωρινά σε ένα μάτι. Αυτά προκαλούν μια παροδική ισχαιμική προσβολή (ισχαιμία = ἴσχω + αἷμα, δηλ. ισχνή / μειωμένη αιμάτωση) και, εάν δεν αντιμετωπιστεί, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε εγκεφαλικό επεισόδιο.
* Η αθηροσκλήρωση στις αρτηρίες των ποδιών και των χεριών, ενδέχεται να εμφανίσει συμπτώματα περιφερικής αρτηριακής νόσου όπως πόνο στα πόδια ενώ περπατάμε.
* Η αθηροσκλήρωση στις αρτηρίες που οδηγούν στα νεφρά, μπορεί να εμφανίσει νεφρική ανεπάρκεια ή υψηλή αρτηριακή πίεση.
Αιτίες της αθηροσκλήρωσης
Η συσσώρευση πλάκας και αργότερα η σκλήρυνση των αρτηριών περιορίζει τη ροή του αίματος μέσα από τις πληγείσες αρτηρίες και εμποδίζει τους ιστούς και τα όργανα να λάβουν οξυγονωμένο αίμα που το χρειάζονται για να λειτουργήσουν.
Παρακάτω είναι μερικές κοινές αιτίες σκλήρυνσης των αρτηριών:
Υψηλή χοληστερόλη
Η χοληστερόλη είναι μια κίτρινη, κηρώδης ουσία που βρίσκεται φυσικά στο σώμα μας, καθώς και σε ορισμένα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Εάν τα επίπεδα αυτής της ουσίας στο αίμα μας γίνουν πολύ υψηλά, μπορεί να οδηγήσουν σε απόφραξη της αρτηρίας. Μετατρέπεται σε μια σκληρή πλάκα που εμποδίζει ή περιορίζει την κυκλοφορία του αίματος στην καρδιά μας και σε άλλα όργανα του σώματος.
Διατροφή
Πρέπει να καταναλώνουμε μια υγιεινή διατροφή.
* Αποφεύγουμε τα γλυκά, τα επιδόρπια, τα γλυκά ποτά και άλλα τρόφιμα με πρόσθετη ζάχαρη[1].
* Οι γυναίκες δεν πρέπει να καταναλώνουν πάνω από έξι κουταλάκια του γλυκού ή 100 θερμίδες ζάχαρης καθημερινά, σύμφωνα με την American Heart Association[2]. Οι άνδρες πρέπει να καταναλώνουν όχι περισσότερο από εννέα κουταλάκια του γλυκού ή 150 θερμίδες ζάχαρης καθημερινά.
* Αποφεύγουμε τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι. Προσπαθούμε να καταναλώνουμε μέχρι 2.400 mg νατρίου την ημέρα ή και λιγότερο.
* Αποφεύγουμε τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Αντ’ αυτού, καταναλώνουμε τρόφιμα με καλύτερα για εμάς πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λίπη. Μειώνουμε τα κορεσμένα λιπαρά στο 5 έως 6 τοις εκατό ή και λιγότερο των συνολικών θερμίδων για να μειώσουμε την χοληστερόλη στο αίμα. Δεκατρία γραμμάρια κορεσμένου λίπους είναι ιδανικά για όσους καταναλώνουν 2.000 θερμίδες καθημερινά.
[1] “Added Sugars” (Πρόσθετη ζάχαρη) https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/sugar/added-sugars#.WqgbiJPwZTZ
[2] “The American Heart Association Diet and Lifestyle Recommendations” (Συστάσεις για την διατροφή και τον τρόπο ζωής από την American Heart Association) https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/nutrition-basics/aha-diet-and-lifestyle-recommendations
Η AHA προτείνει επίσης να καταναλώνουμε μια συνολικά υγιεινή διατροφή που να περιέχει:
* Γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά
* Ποικιλία λαχανικών και φρούτων
* Μη τροπικά φυτικά έλαια
* Άλευρα ολικής αλέσεως
* Όσπρια και ξηρούς καρπούς
* Ψάρια και πουλερικά χωρίς δέρμα
Γήρανση
Καθώς μεγαλώνουμε, τα αιμοφόρα αγγεία και η καρδιά μας δουλεύουν πιο σκληρά για φέρουν εις πέρας το έργο της άντλησης και της κυκλοφορίας του αίματος. Οι αρτηρίες μπορεί να γίνουν λιγότερο ελαστικές, να εξασθενίσουν και να γίνουν πιο ευαίσθητες σε συσσώρευση της πλάκας.
Τύποι αθηροσκλήρωσης
Υπάρχουν δύο υπότυποι αρτηριοσκλήρωσης:
- Υαλώδης αρτηριοσκλήρυνση– Αυτός ο τύπος περιλαμβάνει πάχυνση των τοιχωμάτων των αρτηριδίων ως συνέπεια την εναπόθεση ενός ομοιογενούς ροζ υαλώδους υλικού, το οποίο αναπτύσσεται κατά τη γήρανση.
- Υπερπλαστική αρτηριοσκλήρυνση– Αυτός ο τύπος περιλαμβάνει την στένωση του αυλού ή του εσωτερικού μέρους της αρτηρίας και μπορεί να οδηγήσει σε οξεία νεφρική ανεπάρκεια.
Φυσικές επιδράσεις της Αθηροσκλήρωσης
Οι επιπλοκές της αθηροσκλήρωσης εξαρτώνται από το ποιες είναι οι φραγμένες αρτηρίες. Αυτές περιλαμβάνουν:
* Στεφανιαία νόσος– Όταν η αθηροσκλήρωση στενεύει τις αρτηρίες κοντά στην καρδιά, μπορεί να αναπτυχθεί στεφανιαία νόσος, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πόνο στο στήθος, καρδιακή ανεπάρκεια ή καρδιακή προσβολή. Αυτές οι αρτηρίες παρέχουν στο μυϊκό ιστό της καρδιάς το αίμα και το οξυγόνο. Η πλάκα εμποδίζει τη ροή του αίματος στην ίδια την καρδιά μας.
* Στένωση καρωτιδικής αρτηρίας – Οι καρωτιδικές αρτηρίες στο λαιμό μας τροφοδοτούν τον εγκέφαλό μας με αίμα. Η συσσώρευση πλάκας στα τοιχώματα αυτών των αρτηριών μπορεί να τις θέσει σε κίνδυνο. Η έλλειψη κυκλοφορίας μπορεί να μειώσει την ποσότητα οξυγόνου και αίματος που φτάνει στα κύτταρα και τον ιστό του εγκεφάλου. Όταν η αθηροσκλήρωση προκαλεί στένωση των αρτηριών κοντά στον εγκέφαλο, μπορεί να αναπτύξουμε στένωση καρωτιδικής αρτηρίας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο ή παροδική ισχαιμική επίθεση.
* Περιφερική αρτηριακή νόσος – Τα χέρια, τα πόδια και το κάτω μέρος του σώματος βασίζονται στις αρτηρίες για την παροχή οξυγόνου και αίματος στους ιστούς. Όταν οι αρτηρίες σκληρύνουν, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα με την κυκλοφορία σε αυτές τις περιοχές του σώματος. Όταν η αθηροσκλήρωση προκαλεί στένωση των αρτηριών στα πόδια ή τα χέρια, θα μπορούσε να αναπτυχθούν προβλήματα με την κυκλοφορία, κάτι που είναι γνωστό ως περιφερική αρτηριακή νόσος. Αυτή η κατάσταση μπορεί να μας κάνει λιγότερο ευαίσθητους στο κρύο και τη ζέστη, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο για κρυοπάγημα ή έγκαυμα. Η κακή κυκλοφορία στα πόδια ή τα χέρια, σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε γάγγραινα ή θάνατο των ιστών.
* Ανευρύσματα – Η αθηροσκλήρωση μπορεί επιπλέον να προκαλέσει ανευρύσματα. Αυτά είναι μια σοβαρή επιπλοκή που μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα μας. Τα ανευρύσματα είναι εξογκώματα στο αρτηριακό τοίχωμα. Τα περισσότερα άτομα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα με τα ανευρύσματα. Ενδέχεται να εμφανιστεί αισθητός παλμός και πόνος στην περιοχή του ανευρύσματος και απαιτεί άμεση ιατρική βοήθεια. Θα μπορούσε να καταλήξουμε με μια απειλητική για τη ζωή εσωτερική αιμορραγία εάν σπάσει το ανεύρυσμα. Και ενώ αυτό είναι συνήθως ένα ξαφνικό, καταστροφικό συμβάν, υπάρχει πιθανότητα και μια αργής διαρροής. Εάν αποκολληθεί ένας θρόμβος αίματος από ένα ανεύρυσμα, θα μπορούσε να καταλήξει να μπλοκάρει μια αρτηρία σε κάποιο σημείο.
* Χρόνια νεφρική νόσος – Οι νεφρικές αρτηρίες τροφοδοτούν τα νεφρά με αίμα. Τα νεφρά φιλτράρουν το επιπλέον νερό και τα απόβλητα από το αίμα. Η αθηροσκλήρωση αυτών των αρτηριών μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια. Η αθηροσκλήρωση μπορεί να περιορίσει τις αρτηρίες που οδηγούνται στα νεφρά και να εμποδίσει το οξυγονωμένο αίμα να φτάσει σε αυτά. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τη λειτουργία των νεφρών και να αποτρέψει την απομάκρυνση των αποβλήτων από το σώμα μας.
Ψυχικές επιδράσεις της Αθηροσκλήρωσης
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Atherosclerosis, οι ερευνητές αξιολόγησαν την κατάθλιψη και το άγχος[3] σε ασθενείς με καρδιαγγειακούς κινδύνους. Και τα δύο συνδέθηκαν σημαντικά με τη σωματική αδράνεια τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες και με μια ανθυγιεινή διατροφή μόνο στους άνδρες. Η κατάθλιψη και το άγχος συνδέονταν τόσο με τις συνήθειες καπνίσματος στους άντρες όσο και με την κατάθλιψη σε γυναίκες που κάπνιζαν.
[3] Fabrice Bonnet, Kate Irving, Jean-Louis Terra, Patrice Nony, François Berthezène, Philippe Moulin “Anxiety and depression are associated with unhealthy lifestyle in patients at risk of cardiovascular disease” (Το άγχος και η κατάθλιψη σχετίζονται με ανθυγιεινό τρόπο ζωής σε ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων) Atherosclerosis. 2005 Feb;178(2):339-44.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15694943/
Περίληψη
“Η τήρηση συστάσεων για τον τρόπο ζωής για την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων παραμένει ένα κρίσιμο ζήτημα. Εξετάσαμε τη σχέση άγχους και κατάθλιψης με υγιείς συμπεριφορές σε μεγάλο πληθυσμό ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Μελετήσαμε 1612 διαδοχικά υποκείμενα που αναφέρθηκαν για την αξιολόγηση των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου. Χωριστές βαθμολογίες που αντικατοπτρίζουν ανθυγιεινές συμπεριφορές (σωματική αδράνεια, κάπνισμα και κακή διατροφή) συνδυάστηκαν για να παράγουν μια συνολική βαθμολογία ανθυγιεινού τρόπου ζωής. Η κλίμακα Hospital Anxiety and Depression scale (HAD)χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση τόσο του άγχους όσο και της κατάθλιψης. Τόσο το άγχος όσο και η κατάθλιψη συσχετίστηκαν σημαντικά με τη σωματική αδράνεια και στα δύο φύλα και με μια ανθυγιεινή διατροφή στους άνδρες αλλά όχι στις γυναίκες. Το άγχος και η κατάθλιψη συσχετίστηκαν σημαντικά με τις συνήθειες καπνίσματος στους άνδρες, ενώ μόνο η κατάθλιψη σχετίζεται με το κάπνισμα στις γυναίκες. Και στα δύο φύλα, η συνολική βαθμολογία που αντικατοπτρίζει τους ανθυγιεινούς τρόπους ζωής συσχετίστηκε θετικά με τον βαθμό άγχους και κατάθλιψης. Στην πολυπαραγοντική ανάλυση, τόσο το άγχος όσο και η κατάθλιψη εμφανίστηκαν ως ανεξάρτητοι καθοριστικοί παράγοντες για τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής και στα δύο φύλα, με ισχυρότερη επιρροή για την κατάθλιψη. Η κατάθλιψη και σε μικρότερο βαθμό το άγχος συνδέονται με ένα σύμπλεγμα ανθυγιεινών συμπεριφορών σε άτομα που κινδυνεύουν από καρδιαγγειακή νόσο, γεγονός που υποδηλώνει τη δυσκολία τροποποίησης του τρόπου ζωής σε ασθενείς με αγχώδεις-καταθλιπτικές διαταραχές”.
Και στους δύο, σε άνδρες και γυναίκες, η συνολική βαθμολογία που συνδέεται με ανθυγιεινούς τρόπους ζωής συνδέεται θετικά με τον βαθμό κατάθλιψης και άγχους. Και τα δύο εμφανίστηκαν σε πολυπαραγοντική ανάλυση ως ανεξάρτητος καθοριστικός παράγοντας για έναν ανθυγιεινό τρόπο ζωής τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες, με την κατάθλιψη να έχει ισχυρότερη επίδραση.
Η κατάθλιψη και κάποιος βαθμός άγχους συνδέονται επίσης με μια ομάδα ανθυγιεινών συμπεριφορών σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Αυτό υποδηλώνει ότι η τροποποίηση του τρόπου ζωής σε άτομα με άγχος-καταθλιπτικές καταστάσεις μπορεί να είναι δύσκολη.
Στατιστικά Αθηροσκλήρωσης
Στατιστικά στοιχεία της Merck & Co., Inc. αποκαλύπτουν:
* Η αθηροσκλήρωση είναι η κορυφαία αιτία θνησιμότητας και νοσηρότητας[4] στις ΗΠΑ και στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες.
* Πρόσφατα, η θνησιμότητα που προκαλείται από την αθηροσκλήρωση που σχετίζεται με την ηλικία έχει μειωθεί. Ωστόσο, το 2015, οι καρδιαγγειακές παθήσεις οδήγησαν σε 15 εκατομμύρια θανάτους σε όλο τον κόσμο ή το 25% όλων των θανάτων.
* Στις ΗΠΑ, το 2014, 800.000 άτομα πέθαναν από καρδιαγγειακές παθήσεις, κάτι που αντιστοιχεί σε περίπου έναν στους τρεις από όλους τους θανάτους.
[4] “Atherosclerosis” (Αθηροσκλήρωση) https://www.merckmanuals.com/professional/cardiovascular-disorders/arteriosclerosis/atherosclerosis
Ιστορικό Αθηροσκλήρωσης
Το ιστορικό της αθηροσκλήρωσης αναφέρεται το παρακάτω χρονοδιάγραμμα:
* Το 1575, ο Fallopius έκανε την πρώτη επίσημη περιγραφή της αθηροσκλήρωσης[5], περιγράφοντας τον εκφυλισμό αρτηρίας στο ιστό. Εκπαιδευμένοι γιατροί, πριν από 400 χρόνια, γνώριζαν για την σκλήρυνση των αρτηριών.
* Στο 1700, υπήρξε βελτίωση στις περιγραφές και ακόμη και σε ορισμένες συζητήσεις σχετικές με την μηχανική.
* Το 1815, ο Joseph Hodgson παρείχε μια μεγάλη γενική περιγραφή, συμπεριλαμβανομένης μιας χημικής ερμηνείας της αρτηριακής ασβεστοποίησης και είπε ότι δεν ήταν αληθινά ιστός. Πίστευε ότι η αθηροσκλήρωση δεν ήταν αποτέλεσμα της γήρανσης και αντ’ αυτού ήταν μια ακόμα διαδικασία ασθένειας.
* Το 1829, ο Jean-Frederic Martin Lobstein επινόησε τον όρο αρτηριοσκλήρωση στο Στρασβούργο.
[5] “Historical Review of Research on Atherosclerosis” (Ιστορική ανασκόπηση της έρευνας για την αθηροσκλήρωση) https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4615-1957-7_1
Τρέχουσες διαθέσιμες θεραπείες για την αθηροσκλήρωση και οι παρενέργειές τους
Η θεραπεία της αθηροσκλήρωσης μπορεί να περιλαμβάνει:
Αλλαγές στον τρόπο ζωής
Αυτές οι αλλαγές βοηθούν στον έλεγχο των παραγόντων κινδύνου και περιλαμβάνουν:
* Κατάλληλη διατροφή
* Τακτική άσκηση
* Διακοπή καπνίσματος
Φάρμακα
Οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν ορισμένα φάρμακα για τη θεραπεία παθήσεων όπως φάρμακα στατίνης για υψηλή χοληστερόλη ή αντι-υπερτασικά φάρμακα για υψηλή αρτηριακή πίεση.
Μπορεί να συνταγογραφήσουν ένα αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο όπως η κλοπιδογρέλη και η ασπιρίνη για να μειώσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής προσβολής. Σε πολλές περιπτώσεις, μπορεί να συνταγογραφήσουν στους ασθενείς και τα δύο φάρμακα για να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών όπως ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή μια καρδιακή προσβολή.
Στις παρενέργειες της κλοπιδογρέλης περιλαμβάνονται:
* Ναυτία
* Ζάλη ή πονοκέφαλος
* Ρινορραγίες
* Δυσκοιλιότητα ή διάρροια
* Κοιλιακός πόνος ή πόνος στο στομάχι
* Αυξημένη αιμορραγία
Οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν σιλοσταζόλη για να βελτιώσουν το περπάτημα. Η σιλοσταζόλη έχει βοηθήσει μερικούς ασθενείς με διαλείποντα πόνο στα πόδια να ασκούνται περισσότερο πριν αρχίσουν να αισθάνονται δυσφορία και τους βοηθά να περπατούν περισσότερο πριν ο πόνος τους κάνει να σταματήσουν. Όμως, δεν είναι όλοι οι άνθρωποι επιλέξιμοι για αυτό το φάρμακο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, άλλες θεραπείες μπορεί να τους προσφέρουν καλύτερη ανακούφιση από τον πόνο στα πόδια.
Στις παρενέργειες της σιλοσταζόλης περιλαμβάνονται:
* Αδυναμία
* Πονοκέφαλος
* Μη φυσιολογικά κόπρανα
* Έμετος
* Αίσθημα παλμών
* Διάρροια
* Δυνατός ή γρήγορος καρδιακός παλμός
* Ζάλη
Πρόσφατες εξελίξεις στην Αθηροσκλήρωση
Πρόσφατα, υπήρξαν πολλές πρόοδοι στην θεραπεία και στην κατανόηση της παθογένεσης της αθηροσκλήρωσης και στην αξιολόγηση του αποτελέσματος[6] στην καρωτιδική αθηροσκλήρωση. Με τον προσδιορισμό των ατόμων που είναι πιο πιθανό να τα πάνε καλά με την εντατική θεραπεία, μετρώντας το σχετικό βάρος της καρωτιδικής πλάκας, οι ιατροί εμπειρογνώμονες μπορούν να αξιολογήσουν καλύτερα την ταξινόμηση κινδύνου για τη βελτίωση της πρόληψης των αγγειακών προβλημάτων. Σε ασθενείς με ασυμπτωματική στένωση καρωτίδας, πολλές μέθοδοι μπορεί να προσδιορίσουν το 10 έως 15 τοις εκατό που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από μια τοποθέτηση stent ή από μια ενδοαρτηρεκτομή.
[6] J David Spencea “Recent advances in pathogenesis, assessment, and treatment of atherosclerosis” (Πρόσφατες εξελίξεις στην παθογένεση, την αξιολόγηση και τη θεραπεία της αθηροσκλήρωσης) Version 1. F1000Res. 2016;5:F1000 Faculty Rev-1880.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4965699/
Περίληψη
“Τα τελευταία χρόνια, σημειώθηκε μια σειρά προόδων στην παθογένεση και την θεραπεία της αθηροσκλήρωσης και στην αξιολόγηση της πρόγνωσης στην καρωτιδική αθηροσκλήρωση. Η διαστρωμάτωση του κινδύνου για τη βελτίωση της αγγειακής πρόληψης με τον εντοπισμό ασθενών που είναι πιθανότερο να επωφεληθούν από την εντατική θεραπεία βελτιώνεται πολύ με τη μέτρηση του φορτίου της καρωτιδικής πλάκας. Σε ασθενείς με ασυμπτωματική στένωση καρωτίδας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι τρόποι για την ταυτοποίηση του 10-15% που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την ενδοαρτηρεκτομή ή το stenting. Η ανίχνευση Transcranial Doppler embolus, η echolucency και η ulceration σε 3D υπερηχογράφημα, η intraplaque hemorrhageσε απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI) και το μειωμένο εγκεφαλοαγγειακό απόθεμα είναι ήδη χρήσιμα. Νέες προσεγγίσεις, συμπεριλαμβανομένης της υφής της πλάκας στο υπερηχογράφημα και της απεικόνισης της φλεγμονής της πλάκας και της πρώιμης ασβεστοποίησης στην τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων / υπολογιστική τομογραφία (PET/ CT) βρίσκονται σε εξέλιξη. Η ανακάλυψη ότι το εντερικό μικροβίωμα παράγει αγγειοτοξικούς μεταβολίτες από διατροφικά συστατικά όπως η καρνιτίνη στο κρέας (ιδιαίτερα το κόκκινο κρέας) και η φωσφατιδυλοχολίνη από τον κρόκο του αυγού και άλλες πηγές έχει φέρει επανάσταση στις διατροφικές πτυχές της πρόληψης για τις παθήσεις των αγγείων. Επειδή πολλοί από αυτούς τους αγγειοτοξικούς μεταβολίτες απομακρύνονται από τα νεφρά, είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια να περιοριστεί η πρόσληψη κόκκινου κρέατος και κρόκου αυγού. Μια νέα προσέγγιση για τη μείωση της λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας (LDL) με τον αποκλεισμό της δράσης ενός ενζύμου που καταστρέφει τους υποδοχείς LDL υπόσχεται να φέρει επανάσταση στην πρόληψη των παθήσεων των αγγείων μόλις αναπτυχθούν λιγότερο δαπανηρές θεραπείες και μια νέα προσέγγιση για την πρόληψη των παθήσεων των αγγείων , ‘η θεραπεία αρτηριών αντί των παραγόντων κινδύνου’ δείχνει υπόσχεση αλλά απαιτεί τυχαίες δοκιμές. Αυτές οι εξελίξεις υπόσχονται να βοηθήσουν στην αποτροπή εγκεφαλικών επεισοδίων σε ασθενείς υψηλού κινδύνου”.
Νέες προσεγγίσεις βρίσκονται σε εξέλιξη, συμπεριλαμβανομένης της απεικόνισης πρώιμης ασβεστοποίησης και φλεγμονής της πλάκας με υπολογιστική τομογραφία ή τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων και της υφής της πλάκας με υπερήχους.
Ιατρικοί ερευνητές έχουν ολοκληρώσει ή βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη, με περισσότερες από 2.000 κλινικές δοκιμές[7] για να μάθουν περισσότερα σχετικά με τις επιλογές θεραπείας για την αθηροσκλήρωση.
[7] “2462 Studies found for: Atherosclerosis” (2462 Βρέθηκαν μελέτες για: Αθηροσκλήρωση) https://clinicaltrials.gov/ct2/results?cond=Atherosclerosis&term=&cntry=&state=&city=&dist=
Πώς και γιατί η κάνναβη μπορεί να είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για την αθηροσκλήρωση
Η κανναβιδιόλη (CBD)[8] έχει ένα ανοσορρυθμιστικό αποτέλεσμα, που σημαίνει ότι μεταβάλλει την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος και μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της εξέλιξης της αθηροσκλήρωσης που προκαλούν τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης. Θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στην καταπολέμηση των ισχαιμικών ασθενειών, των επιβλαβών επιδράσεων του μεταβολικού συνδρόμου[9].
[8] “Cannabidiol (CBD)” (Κανναβιδιόλη) https://www.marijuanadoctors.com/resources/cannabinoids/cannabidiol-cbd/
[9] Dénes Kleiner, Kálmán Ditrói “[The potential use of cannabidiol in the therapy of metabolic syndrome]” ([Η πιθανή χρήση κανναβιδιόλης στη θεραπεία του μεταβολικού συνδρόμου]) Orv Hetil.2012 Apr 1;153(13):499-504.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22430005/
Περίληψη
“Η κανναβιδιόλη, ένας ανταγωνιστής των υποδοχέων κανναβινοειδών και σεροτονίνης, μπορεί να ανακουφίσει την υπερφαγία χωρίς τις παρενέργειες του rimonabant (για παράδειγμα την κατάθλιψη και την μειωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη). Παρόμοια με τους αγωνιστές υποδοχέα-γάμμα ενεργοποιημένους με πολλαπλασιαστή υπεροξειδίου, μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διαφοροποίηση των λιποκυττάρων. Η κανναβιδιόλη έχει επίσης ανοσορρυθμιστικό αποτέλεσμα, που βοηθά στη μείωση της εξέλιξης της αθηροσκλήρωσης που προκαλείται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης. Μπορεί επίσης να είναι αποτελεσματική στην καταπολέμηση των ισχαιμικών ασθενειών, των πιο επιβλαβών επιπλοκών του μεταβολικού συνδρόμου. Ωστόσο, μπορεί να χορηγηθεί μόνο ως ανοσοενισχυτική θεραπεία λόγω της χαμηλής δραστικότητας της και θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη το ανασταλτικό αποτέλεσμα των ενζύμων του κυτοχρώματος P450. Ωστόσο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ευεργετικά σε ανοσοενισχυτική θεραπεία λόγω των λίγων παρενεργειών της”.
Η θεραπεία με χαμηλή δόση τετραϋδροκανναβινόλης (THC)[10] μείωσε σημαντικά την εξέλιξη της αθηροσκληρωτικής νόσου σε ποντίκια, με πολλαπλές επιδράσεις στην ανοσολογική λειτουργία, σύμφωνα με μελέτη[11]. Οι ερευνητές προτείνουν ότι η THC και τα άλλα κανναβινοειδή στην ιατρική χρήση της κάνναβης για την αθηροσκλήρωση είναι ενεργά στον υποδοχέα CB2 στα ανοσοκύτταρα.
[10] “Tetrahydrocannabinol (THC)” (Τετραϋδροκανναβινόλη (THC) https://www.marijuanadoctors.com/resources/cannabinoids/tetrahydrocannabinol-thc/
[11] “Oral cannabinoid therapy reduces progression of atherosclerosis” (Η θεραπεία με από του στόματος χορηγούμενα κανναβινοειδή μειώνει την πρόοδο της αθηροσκλήρωσης) https://www.medscape.com/viewarticle/787468
Όταν καταναλώνουμε κάνναβη για την αθηροσκλήρωση, η THC αλληλεπιδρά με τους CB1 και CB2 υποδοχείς. Τα κανναβινοειδή συνδέονται άμεσα με τους υποδοχείς CB2, καταπολεμώντας την αθηροσκλήρωση κάνοντας αλλαγές στα εγκεφαλικά μηνύματα και ρυθμίζοντας τις καρδιακές λειτουργίες και την κυκλοφορία του αίματος.
Η έρευνα που διεξήγαγε ο Francois Mach και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι οι ενώσεις στην κάνναβη θα μπορούσαν να ωφελήσουν τα αιμοφόρα αγγεία και να μειώσουν την εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης σε ποντίκια. Στη μελέτη[12], οι ερευνητές έβαλαν μια ομάδα ποντικών σε δίαιτα υψηλής χοληστερόλης για 11 εβδομάδες σε μια προσπάθεια να φράξουν τις αρτηρίες τους. Σε περίπου έξι εβδομάδες, μερικά από τα ποντίκια άρχισαν να λαμβάνουν από του στόματος δόση THC 1mg κάθε μέρα, το οποίο έδειξε τις σημαντικότερες βελτιώσεις.
[12] F Mach, S Steffens “The role of the endocannabinoid system in atherosclerosis” (Ο ρόλος του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος στην αθηροσκλήρωση) J Neuroendocrinol. 2008 May;20 Suppl 1:53-7.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18426500/
Περίληψη
“Η τρέχουσα κατανόηση μας για την παθοφυσιολογία της αθηροσκλήρωσης υποδηλώνει έναν εξέχοντα ρόλο για τις ανοσολογικές αντιδράσεις από την έναρξη της μέσω των επιπλοκών της. Δεδομένου του αυξανόμενου επιπολασμού των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου παγκοσμίως, υπάρχει επείγουσα ανάγκη να κατανοήσουμε καλύτερα τους υποκείμενους μηχανισμούς για τη βελτίωση των τρεχόντων πρωτοκόλλων θεραπείας. Ένα αυξανόμενο σύνολο στοιχείων δείχνει ότι η σηματοδότηση ενδοκανναβινοειδών παίζει κρίσιμο ρόλο στην παθογένεση της αθηρογένεσης και στις κλινικές εκδηλώσεις της. Ο αποκλεισμός των υποδοχέων CB(1) έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί όχι μόνο μείωση του βάρους, αλλά και αρκετές καρδιομεταβολικές επιδράσεις σε τρωκτικά και ανθρώπους, υποδεικνύοντας πιθανή συνάφεια για τη διαδικασία της αθηροσκλήρωσης. Ενεργοποίηση των CB(2) υποδοχέων με δέλτα(9)-τετραϋδροκανναβινόλη (THC) έχει αποδειχθεί ότι αναστέλλει την εξέλιξη της αθηροσκληρωτικής πλάκας σε ποντίκια, κυρίως αναστέλλοντας την πρόσληψη μακροφάγων. Τα ενδοκανναβινοειδή που απελευθερώνονται από ενδοθηλιακά κύτταρα, μακροφάγα ή αιμοπετάλια, μειώνουν την υπέρταση στα τρωκτικά, έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου στην αθηροσκλήρωση. Επιπροσθέτως, το ανανδαμίδιο αναστέλλει την έκφραση του φλεγμονώδους γονιδίου σε ενδοθηλιακά κύτταρα και κατά συνέπεια την πρόσφυση των μονοκυττάρων. Αντιστρόφως, τα ενδοκανναβινοειδή μπορεί επίσης να προκαλέσουν προ-αθηροσκληρωτικά αποτελέσματα προκαλώντας ενεργοποίηση αιμοπεταλίων. Συμπερασματικά, ο ακριβής ρόλος του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος στην αθηροσκλήρωση δεν είναι ακόμη κατανοητός. Το εάν η αυξημένη σηματοδότηση ενδοκανναβινοειδών σχετίζεται με την εξέλιξη της νόσου και τον αυξημένο κίνδυνο οξείας θρομβωτικής επίδρασης δεν έχει ακόμη καθοριστεί”.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η THC ανέστειλε την εξέλιξη της νόσου μέσω πλειοτροπικών επιδράσεων στα φλεγμονώδη κύτταρα. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα ποντίκια που έλαβαν την THC είχαν χαμηλότερο βαθμό απόφραξης των αιμοφόρων αγγείων από τα άλλα ποντίκια.
Ποιες παρενέργειες και συμπτώματα της αθηροσκλήρωσης μπορεί να θεραπεύσει η ιατρική χρήση της κάνναβης;
Η ιατρική χρήση της κάνναβης στην αθηροσκλήρωση μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία συμπτωμάτων όπως:
* Πόνος στο στήθος
* Φλεγμονή
* Κατάθλιψη
* Άγχος
Μερικοί ασθενείς που χρησιμοποιούν την κάνναβη μπορεί να παρουσιάσουν λιγότερη σοβαρότητα στα συμπτώματα του πόνου στο στήθος τους λόγω της αυξημένης ροής αίματος στην περιοχή. Όμως, η κάνναβη θα μπορούσε ενδεχομένως να επιδεινώσει την κατάσταση. Έτσι, όταν υποφέρουμε από πόνο στο στήθος, πρέπει να μιλήσουμε με τον γιατρό μας πριν αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε την κάνναβη.
Αρκετές μελέτες[13] έχουν δείξει τα θεραπευτικά οφέλη της κάνναβης για τον πόνο στο στήθος. Για παράδειγμα, οι ερευνητές διεξήγαγαν μια μελέτη για να προσδιορίσουν πόσο οι μικρές δόσεις THC μπορούν να προστατεύσουν την καρδιά. Έδωσαν σε ποντίκια μικρές δόσεις THC προτού περιορίσουν τη ροή του αίματος για να διεγείρουν μια καρδιακή προσβολή. Ανέφεραν ότι η χορήγηση THC οδήγησε σε βελτίωση.
[13] M Waldman, E Hochhauser, M Fishbein, D Aravot, A Shainberg, Y Sarne “An ultra-low dose of tetrahydrocannabinol provides cardioprotection” (Μια εξαιρετικά χαμηλή δόση τετραϋδροκανναβινόλης παρέχει καρδιοπροστασία) Biochem Pharmacol. 2013 Jun 1;85(11):1626-33.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23537701/
Περίληψη
“Η τετραϋδροκανναβινόλη (THC), το κύριο ψυχοδραστικό συστατικό της κάνναβης, είναι ένας κανναβινοειδής αγωνιστής που ασκεί τα αποτελέσματά του ενεργοποιώντας τουλάχιστον δύο ειδικούς υποδοχείς (CB1 και CB2) που ανήκουν στην οικογένεια των επτά διαμεμβρανικών συζευγμένων υποδοχέων G-πρωτεΐνης (GPCR). Τόσο το mRNA του CB1 όσο και του CB2 και οι πρωτεΐνες υπάρχουν στην καρδιά. Η θεραπεία με THC ήταν ευεργετική έναντι της υποξίας στα νεογνικά καρδιομυοκύτταρα in vitro. Παρατηρήσαμε επίσης μια νευροπροστατευτική επίδραση μιας εξαιρετικά χαμηλής δόσης THC όταν εφαρμόστηκε σε ποντίκια πριν από εγκεφαλική προσβολή. Η παρούσα μελέτη αποσκοπούσε στη δοκιμή και τον χαρακτηρισμό των καρδιοπροστατευτικών επιδράσεων μιας πολύ χαμηλής δόσης (0,002mg/kg) THC, η οποία είναι 3-4 τάξεις μεγέθους χαμηλότερη από τις συμβατικές δόσεις, που χορηγήθηκαν πριν από το έμφραγμα του μυοκαρδίου (myocardial infarction, MI)σε ποντίκια in vivo. Δοκιμάστηκαν τρία σχήματα χορήγησης THC: μία απλή εφαρμογή THC 2 ώρες ή 48 ώρες πριν από την πρόκληση εμφράγματος ή 3 εβδομάδες συνεχής θεραπεία πριν από το ΜΙ. Όλα τα πρωτόκολλα της χορήγησης THC βρέθηκαν να είναι ευεργετικά. Στην περίπτωση της θεραπείας με THC 2 ώρες πριν από το ΜΙ, η κλασματική μείωση ήταν αυξημένη (37 ± 4% έναντι 42 ± 1%, p<0,04), η διαρροή τροπονίνης Τ στο αίμα μειώθηκε (14 ± 3ng/ml έναντι 10 ± 4ng/ml, p <0,008), το μέγεθος του εμφράγματος μειώθηκε (29 ± 4% έναντι 23 ± 4%, p <0,02) και η συσσώρευση ουδετερόφιλων στην περιοχή του εμφράγματος μειώθηκε (36 ± 10cells/fieldέναντι 19 ± 4cells/field, p <0,007) με THC, σε σύγκριση με ποντίκια που είχαν υποστεί θεραπεία με όχημα, 24 ώρες μετά το ΜΙ. Η φωσφορυλίωση ERK1/2 μετά το έμφραγμα παρεμποδίστηκε επίσης με προ-θεραπεία με THC (p<0,01).
Συμπέρασμα: Μια εφάπαξ εξαιρετικά χαμηλή δόση THC πριν από την ισχαιμία είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική θεραπεία που μειώνει την ισχαιμική βλάβη του μυοκαρδίου”.
Τόσο η THC όσο και η CBD όχι μόνο βοηθούν στην πρόληψη και την θεραπεία της φλεγμονής[14], αλλά δείχνουν επίσης αποτελεσματικότητα στη μείωση τόσο της απελευθέρωσης όσο και της παραγωγής προφλεγμονωδών κυτοκινών. Επιπλέον τα κανναβινοειδή έκοψαν την ενεργοποίηση του παράγοντα μεταγραφής STAT 1 που προκαλείται από LPS συμβάλλοντας σε συγκεκριμένες διαδικασίες φλεγμονής. Δεδομένου ότι οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η CBD αντιμετωπίζει τη φλεγμονή πολύ καλύτερα, ποικιλίες κάνναβης πλούσιες σε CBD μπορεί να είναι χρήσιμες για άτομα με ακραία φλεγμονή.
[14] “Inflammation” (Φλεγμονή) https://www.marijuanadoctors.com/conditions/inflammation/
Οι καλύτερες ποικιλίες κάνναβης για χρήση για τα συμπτώματα της αθηροσκλήρωσης
Παρακάτω είναι μερικές χρήσιμες ποικιλίες κάνναβης για την αθηροσκλήρωση που μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει για να προσπαθήσει να βοηθηθεί στην ανακούφιση ορισμένων από τα συμπτώματα της.
* God Bud: φλεγμονή
* Charlotte’s Web: φλεγμονή
* Northern Lights: άγχος[15]
* Chocolate Chunk: άγχος
* Pineapple Express: κατάθλιψη[16]
* Jack Herer: κατάθλιψη
* Head Cheese: πόνος στο στήθος[17]
* Pink Kush: πόνος στο στήθος
[15] “Anxiety” (Άγχος) https://www.marijuanadoctors.com/conditions/anxiety-disorders/
[16] “Depression” (Κατάθλιψη) https://www.marijuanadoctors.com/conditions/major-depression/
[17] “Angina Pectoris” (Στηθάγχη) https://www.marijuanadoctors.com/conditions/angina-pectoris/
Οι καλύτερες μέθοδοι θεραπείας με κάνναβη για τις παρενέργειες και τα συμπτώματα της αθηροσκλήρωσης
Όταν κάποιος ξεκινά με την κάνναβη για την αντιμετώπιση της αθηροσκλήρωσης, υπάρχουν πολλές διαθέσιμες επιλογές θεραπείας. Η ταχύτερη μέθοδος για τις επιδράσεις από την κάνναβη είναι η χορήγηση της κάνναβης με εισπνοή. Ένας γνωστός (και κοινός) τρόπος είναι το κάπνισμα, ωστόσο, υπάρχει ανησυχία ότι μπορεί να βλάψει τους πνεύμονες.
Επομένως, ίσως να θελήσεις να εξετάσεις πιο υγιεινές μεθόδους κατανάλωσης όπως αυτές που ακολουθούν παρακάτω, οι οποίες μπορεί να είναι καλύτερες επιλογές για σένα.
* Βρώσιμα
* Ατμοποίηση
* Πόσιμα
* Ακατέργαστη κάνναβη
* Βάμματα
* Τοπικής χρήσης σκευάσματα
* Υπόθετα
* Διαδερμικά έμπλαστρα
Η μέθοδος που θα προτιμήσεις είναι μια προσωπική απόφαση όταν καθορίσεις ποια σου προσφέρει τα περισσότερα οφέλη για την θεραπεία σου. Ίσως χρειαστεί να πειραματιστείς με πολλές επιλογές για να αποφασίσεις το ποια είναι κατάλληλη για σένα.
Η ιατρική χρήση της κάνναβης και η Αρτηριοσκληρωτική Καρδιακή Νόσο
(Αναδημοσίευση με μετάφραση από: Marijuana Doctors, “Medical Marijuana and Arteriosclerotic Heart Disease” https://www.marijuanadoctors.com/conditions/arteriosclerotic-heart-disease/Medical content reviewed by Dr. Joseph Rosado, MD, M.B.A, Chief Medical Officer, Updated on April 1, 2020)
Ενώ τα κανναβινοειδή ως φαρμακευτικές ενώσεις έχουν ένα μακρύ χρονοδιάγραμμα ιστορικής χρήσης[1], μόνο πρόσφατα η φαρμακολογία[2], η χημεία και οι κλινικές τους επιπτώσεις αρχίζουν να μελετούνται σε βάθος. Και, η αναγνώριση των θεραπευτικών τους οφελών σε πολλές ιατρικές παθήσεις αυξάνεται. Μεταξύ των συνθηκών που μελετούν οι ερευνητές είναι η ιατρική χρήση της κάνναβης για τις αρτηριοσκληρωτικές καρδιακές παθήσεις.
[1] “Historical Timeline, History of Marijuana as Medicine – 2900 BC to Present” (Ιστορικό Χρονοδιάγραμμα, Η ιστορία της κάνναβης ως φάρμακο– από 2900 π.Χ. έως σήμερα) https://medicalmarijuana.procon.org/historical-timeline/
[2] “Cannabis Pharmacogenetics: What to Know and How to Use It to Make Marijuana Work for You” (Φαρμακογενετική της Κάνναβης: Τι πρέπει να γνωρίζεις και πώς να τη χρησιμοποιήσεις για να κάνεις την κάνναβη να λειτουργήσει για σένα) https://www.marijuanadoctors.com/blog/cannabis-pharmacogenetics/
Τι είναι η αρτηριοσκληρωτική καρδιακή νόσος;
Η αρτηριοσκλήρωση είναι μια κατάσταση όπου τα αιμοφόρα αγγεία που μεταφέρουν θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο από την καρδιά μας στις άλλες περιοχές του σώματος μας, γίνονται άκαμπτα και παχιά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, περιορίζουν ακόμη και τη ροή του αίματος στους ιστούς και τα όργανα. Οι υγιείς αρτηρίες είναι ελαστικές και εύκαμπτες. Ωστόσο, καθώς περνά ο χρόνος, τα τοιχώματα των αρτηριών μας μπορεί να σκληρύνουν. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως σκλήρυνση των αρτηριών.
Η αθηροσκλήρωση είναι μια συγκεκριμένη μορφή αρτηριοσκλήρωσης και οι άνθρωποι συχνά χρησιμοποιούν αυτούς τους όρους εναλλακτικά μεταξύ τους. Η αθηροσκλήρωση είναι η συσσώρευση χοληστερόλης, λιπών και άλλων ουσιών μέσα και πάνω στα τοιχώματα των αρτηριών (η λεγόμενη αθηρωματική πλάκα) που περιορίζουν τη ροή του αίματος.
Αυτή η πλάκα μπορεί στη συνέχεια να ξεκολλήσει και να προκαλέσει θρόμβο αίματος. Ενώ οι γιατροί μπορεί να αναφέρουν την αθηροσκλήρωση ως ένα θέμα που σχετίζεται με την καρδιά, μπορεί επίσης να επηρεάσει τις αρτηρίες σε όλο το σώμα μας. Είναι μια θεραπεύσιμη και γενικά αποτρέψιμη κατάσταση.
Παράγοντες κινδύνου της αρτηριοσκληρωτικής καρδιακής νόσου;
Η αρτηριοσκληρωτική καρδιακή νόσος έχει διάφορους παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι γενικά περιλαμβάνουν:
* Γονίδια: Άτομα που έχουν γονείς ή άλλα μέλη της οικογένειας με αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
* Ηλικία: Ο κίνδυνος καρδιακής νόσου αυξάνεται καθώς γερνάμε.
* Φυλή: Αφροαμερικανοί, Ινδοαμερικανοί, Αμερικανοί ασιατικής καταγωγής, Αμερικανοί μεξικάνικης καταγωγής και από την Χαβάη έχουν αυξημένο κίνδυνο.
* Φύλο: Οι άνδρες έχουν υψηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων από ότι οι γυναίκες.
Αρκετοί παράγοντες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο αρτηριοσκληρωτικών καρδιακών παθήσεων, όπως:
* Εάν έχεις υψηλή αρτηριακή πίεση
* Εάν καπνίζεις
* Εάν έχεις διαβήτη
* Εάν είσαι υπέρβαρος
* Εάν γίνεται συλλογή χοληστερόλης στα τοιχώματα των αρτηριών σου
* Εάν είσαι παχύσαρκος ή έχεις υπέρταση
Τύποι αρτηριοσκληρωτικών καρδιακών παθήσεων
Η αθηροσκλήρωση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε αρτηρία του σώματός μας, συμπεριλαμβανομένων και αυτών στα πόδια, στην καρδιά και στα νεφρά. Μπορεί να προκαλέσει τις ακόλουθες καταστάσεις:
* Στεφανιαία νόσο
* Καρωτιδική νόσο
* Περιφερική αρτηριακή νόσο
* Νεφρική νόσο
Ιστορικό αρτηριοσκληρωτικών καρδιακών παθήσεων
Η επίγνωση της καρδιαγγειακής νόσου έχει μακρά ιστορία με ορισμένες αναφερθείσες ανακαλύψεις της ύπαρξής της, συμπεριλαμβανομένων των παρακάτω ευρημάτων:
* Στη Φλόριντα, κατά τη διάρκεια της συνάντησης του American Heart Association το 2009, τα αποτελέσματα μιας μελέτης έδειξαν ότι περίπου οι 3.500 ετών αιγυπτιακές μούμιες[3] είχαν σημάδια καρδιαγγειακής νόσου – ιδιαίτερα αθηροσκλήρωση.
* Ο Φαραώ Merenptah που πέθανε το 1203 π.Χ. είχε επίσης αθηροσκλήρωση. Από 16 άλλες μούμιες[4], εννέα είχαν πολύ πιθανές ενδείξεις για την πάθηση. Αν και μπορεί να είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια πότε ο πολιτισμός αναγνώρισε την στεφανιαία νόσο (coronary artery disease, CAD), ο Leonardo da Vinci (1452-1519) μελέτησε τις στεφανιαίες αρτηρίες.
* Ο King Charles, είχε έναν γιατρό, τον William Harvey (1578-1657) που αναγνώρισε τις κινήσεις του αίματος με κυκλοφορικό τρόπο στο σώμα από την καρδιά[5].
* Ο επικεφαλής ιατρικής του University of Halle, Friedrich Hoffmann (1660-1742) ανέφερε σχετικά με τη στεφανιαία νόσο ότι ξεκίνα με την “μείωση του περάσματος του αίματος μέσα στις στεφανιαίες αρτηρίες”.
[3] “Heart disease found in Egyptian mummies” (Βρέθηκε καρδιακή πάθηση σε αιγυπτιακές μούμιες) https://www.sciencedaily.com/releases/2009/11/091117161017.htm
[4] “The History of Heart Disease” (Η ιστορία της καρδιακής νόσου) https://www.healthline.com/health/heart-disease/history#studying-angina
[5] “William Harvey (1578-1657): Discoverer of Blood Circulation” (William Harvey (1578-1657): Ανακάλυψετης κυκλοφορίας του αίματος) https://hellenicjcardiol.org/archive/full_text/2012/1/2012_1_6.pdf
Τα συμπτώματα της αρτηριοσκληρωτικής καρδιακής πάθησης
Πολλά από τα συμπτώματα της αρτηριοσκληρωτικής καρδιακής πάθησης δεν εμφανίζονται μέχρι να υπάρξει απόφραξη. Μερικά από τα κοινά συμπτώματα είναι:
* Στηθάγχη ή πόνος στο στήθος
* Κόπωση
* Πόνος στο χέρι, στο πόδι ή σε άλλη περιοχή με φραγμένη αρτηρία
* Σύγχυση όταν η απόφραξη επηρεάζει την κυκλοφορία του εγκεφάλου
* Δυσκολία στην αναπνοή
* Αδυναμία των μυών των ποδιών λόγω έλλειψης κυκλοφορίας
Δεδομένου ότι η αθηροσκλήρωση μπορεί να προκαλέσει καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο, θα πρέπει να γνωρίζεις και τα συμπτώματα για αυτά επειδή είναι μια ιατρική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Τα συμπτώματα καρδιακής προσβολής περιλαμβάνουν:
* Κοιλιακό άλγος
* Δυσφορία στο στήθος ή πόνος
* Ζάλη
* Πόνος στην πλάτη, τους ώμους, το σαγόνι, τα χέρια και το λαιμό
* Ναυτία ή έμετος
* Δυσκολία στην αναπνοή
* Μια αίσθηση επικείμενης καταστροφής
* Εφίδρωση
Τα συμπτώματα εγκεφαλικού περιλαμβάνουν:
* Πρόβλημα στην ομιλία
* Προβλήματα όρασης
* Μούδιασμα ή αδυναμία στα άκρα ή στο πρόσωπο
* Απώλεια ισορροπίας
* Πρόβλημα με την κατανόηση της ομιλίας
* Ξαφνικός, σοβαρός πονοκέφαλος
Εάν εμφανίσεις συμπτώματα είτε εγκεφαλικού επεισοδίου είτε καρδιακής προσβολής, θα πρέπει να καλέσεις άμεσα το ΕΚΑΒ για επείγουσα ιατρική περίθαλψη.
Φυσικές επιδράσεις της αρτηριοσκληρωτικής καρδιακής νόσου
Οι επιπλοκές της αθηροσκλήρωσης περιλαμβάνουν:
* Καρδιακή ασθένεια
* Καρδιακή ανεπάρκεια
* Έμφραγμα
* Εγκεφαλικό
* Νεφρική ανεπάρκεια
* Μη φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός
* Περιφερική αρτηριακή νόσος (μειώνει τη ροή του αίματος στα πόδια και τα χέρια)
* Θάνατο
Τα ανευρύσματα είναι μια άλλη πιθανότητα – και εξαιρετικά σοβαρή – επιπλοκή των αρτηριοσκληρωτικών καρδιακών παθήσεων. Ένα ανεύρυσμα είναι μια διόγκωση στο αρτηριακό τοίχωμα. Πολλά άτομα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα με τα ανευρύσματα. Θα μπορούσε να συμβεί θρόμβωση και πόνος στην περιοχή που υπάρχει ένα ανεύρυσμα. Ένα ανεύρυσμα είναι μια ιατρική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Εάν σπάσει, είναι απειλητικό για τη ζωή.
Ψυχικές επιδράσεις της αρτηριοσκληρωτικής καρδιακής νόσου
Οι διαταραχές του στρες, της κατάθλιψης και του άγχους θα μπορούσαν να επηρεάσουν την υγεία της καρδιάς. Σε εκείνους που δεν έχουν καρδιακή νόσο, η κατάθλιψη συνδέεται δυνητικά με καρδιακή ανεπάρκεια και ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης. Όσοι έχουν καρδιακή νόσο, η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει μια κακή έκβαση.
Στατιστικά στοιχεία αρτηριοσκληρωτικών καρδιακών παθήσεων
Τα στατιστικά στοιχεία για τις αρτηριοσκληρωτικές καρδιακές παθήσεις σύμφωνα με το American College of Cardiology (ACC) περιλαμβάνουν:
* Περίπου 800.000 θάνατοι στις ΗΠΑ[6] οφείλονται σε καρδιαγγειακές παθήσεις (cardiovascular disease, CVD).
* Ένα άτομο, κατά μέσο όρο, πεθαίνει κάθε 40 δευτερόλεπτα από μια CVD.
* Πάνω από 90 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ λαμβάνουν διάγνωση για CVD.
* Η CVD αποτελεί πάνω από το 30% όλων των θανάτων σε παγκόσμιο επίπεδο.
[6] “Heart Disease and Stroke Statistics: 2017 Update” (Στατιστικά καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου: Ενημέρωση 2017) https://www.acc.org/latest-in-cardiology/ten-points-to-remember/2017/02/09/14/58/heart-disease-and-stroke-statistics-2017
Οι τρέχουσες διαθέσιμες θεραπείες για αρτηριοσκληρωτικές καρδιακές παθήσεις και οι παρενέργειές τους
Η θεραπεία των αρτηριοσκληρωτικών καρδιακών παθήσεων μπορεί να περιλαμβάνει:
* Αλλαγές στον τρόπο ζωής που να είναι θετικές για την καρδιά
* Φαρμακευτική αγωγή
* Χειρουργική ή ιατρική διαδικασία
Όταν λαμβάνεις μια θεραπεία, μπορεί συχνά να περιμένεις να παρουσιάσεις σταδιακή βελτίωση στην υγεία σου. Το πόσο επιτυχής είναι η θεραπεία σου εξαρτάται από το πόσο σοβαρή είναι η κατάστασή σου, πόσο γρήγορα επενέβει ο γιατρός και εάν έχεις κάποια προσβεβλημένα όργανα.
Εάν υποψιάζεσαι ότι έχεις αρτηριοσκληρωτική καρδιακή νόσο, θα πρέπει να συμβουλευτείς τον γιατρό σου. Θα πρέπει επίσης να δεις για τα πρώτα σημάδια ανεπαρκούς ροής αίματος όπως πόνος στα πόδια, πόνος στο στήθος ή μούδιασμα. Λαμβάνοντας μια διάγνωση νωρίς και ξεκινώντας θεραπεία, υπάρχει καλύτερη πιθανότητα να σταματήσει την επιδείνωση της αθηροσκλήρωσης και να αποφευχθεί ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, μια καρδιακή προσβολή ή κάποιος άλλος τύπος ιατρικής έκτακτης ανάγκης.
Αλλαγές στον τρόπο ζωής για την υγεία της καρδιάς
Οι γιατροί δεν μπορούν να αντιστρέψουν τη σκλήρυνση των αρτηριών, αλλά μπορούν να θεραπεύσουν την υποκείμενη αιτία. Μπορείς επίσης να αποτρέψεις την επιδείνωση της κατάστασής σου ή να επιβραδύνεις την διαδικασία με αλλαγές στη διατροφή και με υγιεινό τρόπο ζωής.
Εάν έχεις αθηροσκλήρωση, ο γιατρός μπορεί να σου δώσει συμβουλές σχετικά με κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής που πρέπει να κάνεις, όπως:
* Διατήρηση ενός υγιούς βάρους
* Κατανάλωση υγιεινών τροφών
* Κατανάλωση υγιεινών ποτών
* Τακτική σωματική δραστηριότητα
* Διαχείριση άγχους
* Διακοπή του καπνίσματος
Συνήθως, δεν υπάρχουν αρνητικές παρενέργειες στην εφαρμογή αλλαγών στον τρόπο ζωής για την υγεία της καρδιάς που συνιστά ο γιατρός.
Φαρμακευτική αγωγή
Εκτός από το ότι ο γιατρός θα παρέχει συστάσεις για να αλλάξεις τις συνήθειες του τρόπου ζωής σου, πιθανότατα θα σου συνταγογραφήσει ορισμένα φάρμακα για την αποφυγή επιπλοκών και τον έλεγχο των αρτηριοσκληρωτικών καρδιακών παθήσεων.
Όταν δεν μπορείς να ελέγξεις τα επίπεδα της χοληστερόλης σου με αλλαγές στον τρόπο ζωής, μπορεί να χρειαστεί να πάρεις φάρμακα στατίνης για να μειώσεις ή να ελέγξεις την χοληστερόλη σου. Όταν μειώνεις το επίπεδο χοληστερόλης στο αίμα σου, μειώνεις τις πιθανότητες εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής προσβολής. Οι γιατροί συνταγογραφούν γενικά τα φάρμακα στατίνης για άτομα που έχουν:
* Διαβήτη
* Περιφερική αρτηριακή νόσο
* Στεφανιαία νόσο
* Υψηλά επίπεδα χοληστερόλης LDL
* Προηγούμενο εγκεφαλικό επεισόδιο
Ο γιατρός μπορεί να σου ζητήσει να ξεκινήσεις την φαρμακευτική αγωγή με στατίνη εάν έχεις αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου ή ανάπτυξης καρδιακών παθήσεων.
Στις παρενέργειες των φαρμάκων στατίνης μπορεί να περιλαμβάνονται:
* Μυική βλάβη και πόνος
* Διαβήτης τύπου 2 ή αυξημένο σάκχαρο στο αίμα
* Ηπατική βλάβη
* Νευρολογικές παρενέργειες
Μπορεί επίσης να λάβεις μια συνταγή για άλλα φάρμακα, όπως:
* Για την μείωση των επίπεδων σακχάρου στο αίμα
* Για την αποτροπή της φλεγμονής
* Για την μείωση της αρτηριακής πίεσης
* Για την αποτροπή των θρόμβων αίματος που ενδέχεται να οδηγήσουν σε εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακή προσβολή
Τα φάρμακα για τη μείωση της γλυκόζης μπορεί να προκαλέσουν υπερβολικά χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα σου, με συνέπεια να νομίσεις ότι έχεις ή να εκδηλώσεις διαβητικό σοκ. Τα φάρμακα που μειώνουν την αρτηριακή πίεση μπορεί να σε κάνουν να αισθάνεσαι ζαλάδα, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση, ατύχημα ή άλλον τραυματισμό. Άλλα φάρμακα έχουν το δικό τους σύνολο ανεπιθύμητων παρενεργειών που πρέπει να συζητήσεις με τον γιατρό σου.
Πρέπει να πάρεις όλα τα φάρμακα, όπως στα συνταγογραφεί ο γιατρός σου. Μην παραλείψεις μια δόση ή μην αλλάξεις την ποσότητα λήψης φαρμάκου χωρίς την καθοδήγηση του γιατρού σου. Ακόμα κι αν παίρνεις φάρμακα ως θεραπεία για την αθηροσκλήρωση, θα πρέπει να συνεχίσεις να ζεις έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Ιατρικές διαδικασίες και Χειρουργική
Ο γιατρός μπορεί να προτείνει χειρουργική επέμβαση ή κάποια ιατρική διαδικασία εάν η αρτηριοσκληρωτική καρδιακή νόσος από την οποία πάσχεις είναι σοβαρή. Αυτές οι επεμβάσεις ή διαδικασίες μπορεί να περιλαμβάνουν:
* Μοσχεύματα παράκαμψης στεφανιαίας αρτηρίας (Coronary artery bypass grafting,CABG): Στη χειρουργική επέμβαση CABG, ο χειρουργός χρησιμοποιεί φλέβες ή αρτηρίες από άλλες περιοχές του σώματος για πάει γύρω ή να παρακάμψει τις στεφανιαίες αρτηρίες που έχουν στένωση. Το CABG βελτιώνει την ροή του αίματος στην καρδιά, ανακουφίζει από τον πόνο στο στήθος και μπορεί ακόμη και να αποτρέψει μια καρδιακή προσβολή.
* Διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση (Percutaneous coronary intervention,PCI): Οι γιατροί την αναφέρουν επίσης ως στεφανιαία αγγειοπλαστική (coronary angioplasty). Οι χειρουργοί εκτελούν αυτήν τη διαδικασία για να ανοίξουν μπλοκαρισμένες ή στεφανιαίες αρτηρίες που έχουν στένωση. Βελτιώνει την ροή του αίματος στην καρδιά και ανακουφίζει από τον πόνο στο στήθος. Ο χειρουργός μπορεί να τοποθετήσει ένα stent (στεντ, ένας μικρός σωλήνας πλέγματος) στην αρτηρία, ώστε αυτή να παραμείνει ανοιχτή μετά τη διαδικασία.
* Μόσχευμα παράκαμψης (Bypass grafting): Οι χειρουργοί εκτελούν αυτήν την χειρουργική επέμβαση στις αρτηρίες των ποδιών. Χρησιμοποιούν ένα υγιές αιμοφόρο αγγείο για να παρακάμψουν μια μπλοκαρισμένη ή με στένωση αρτηρία στα πόδια και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανακατεύθυνση του αίματος γύρω από την αρτηρία που έχει μπλοκαριστεί και τη βελτιωμένη ροή του αίματος στο πόδι.
* Καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή (Carotid endarterectomy): Μια χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση συσσώρευσης πλάκας από τις καρωτιδικές αρτηρίες του λαιμού. Αυτή η χειρουργική επέμβαση μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της ροής του αίματος στον εγκέφαλο και ακόμη να βοηθήσει και στην πρόληψη ενός εγκεφαλικού επεισοδίου.
Όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις παρουσιάζουν κίνδυνο μόλυνσης και επιπλοκών, όπως θρόμβους αίματος. Ακόμα και η αναισθησία, ενδέχεται να προκαλέσει ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Πρόσφατες εξελίξεις στην αρτηριοσκληρωτική καρδιακή νόσο
Τα τελευταία 10 χρόνια, σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις στη θεραπεία της CAD (Coronary Artery Disease / Στεφανιαία νόσος)[7]. Επί του παρόντος, η θεραπεία είναι ιατρική, χειρουργική ή και τα δύο ανάλογα με τη σοβαρότητα, την έκταση και την κλινική παρουσίαση της CAD. Η σχέση μεταξύ διαφόρων επιστημονικών κλάδων, όπως η μηχανική ιστών και η βιοτεχνολογία, οδήγησε στην ανάπτυξη καινοτόμων θεραπευτικών μεθόδων όπως:
* Νανοτεχνολογία
* Βλαστοκύτταρα
* 3-D εκτύπωση
* Ρομποτική χειρουργική επέμβαση
* Φάρμακα
* Άλλες εξελίξεις
[7] Eswar Kandaswamy, Li Zuo “Recent Advances in Treatment of Coronary Artery Disease: Role of Science and Technology” (Πρόσφατες εξελίξεις στη θεραπεία της στεφανιαίας νόσου: Ο ρόλος της επιστήμης και της τεχνολογίας) Int J Mol Sci. 2018 Feb;19(2):424.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5855646/
Περίληψη
“Η στεφανιαία νόσος (Coronary artery disease,CAD) είναι μία από τις πιο κοινές αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Την τελευταία δεκαετία, σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις στη θεραπεία της CAD. Η υπάρχουσα θεραπεία είναι ιατρική, χειρουργική ή συνδυασμός και των δύο ανάλογα με την έκταση, τη σοβαρότητα και την κλινική παρουσίαση τηςCAD. Η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών επιστημονικών κλάδων όπως η βιοτεχνολογία και η μηχανική ιστών οδήγησε στην ανάπτυξη νέων θεραπευτικών στρατηγικών όπως βλαστοκύτταρα, νανοτεχνολογία, ρομποτική χειρουργική και άλλες εξελίξεις (εκτύπωση 3-D και φάρμακα). Αυτοί οι τρόποι θεραπείας δείχνουν πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα στη διαχείριση τηςCAD και των σχετικών παθήσεων. Η έρευνα στα βλαστικά κύτταρα επικεντρώνεται στη μελέτη των δυνατοτήτων αναγέννησης της καρδιάς, ενώ η έρευνα στη νανοτεχνολογία διερευνά την παράδοση νανο-φαρμάκων και τις διαδερμικές στεφανιαίες παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένων των τροποποιήσεων του stent και των επικαλύψεων. Αυτό το άρθρο στοχεύει να παρέχει μια ενημέρωση σχετικά με τη βιβλιογραφία (in vitro, μεταφραστική, ζωική και κλινική) που σχετίζεται με αυτές τις νέες στρατηγικές και να διευκρινίσει το σκεπτικό πίσω από την πιθανή θεραπεία της CAD. Μέσα από τις εκτεταμένες και συνεχείς προσπάθειες ερευνητών και ιατρών παγκοσμίως, αυτές οι νέες στρατηγικές υπόσχονται να είναι αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις έναντι των υπαρχόντων τρόπων θεραπείας”.
Αυτές οι προσεγγίσεις θεραπείας δείχνουν υπόσχεση στη διαχείριση της CAD και άλλων σχετικών παθήσεων.
Η έρευνα στα βλαστοκύτταρα είναι ένας άλλος τομέας ανάπτυξης για την αντιμετώπιση των αρτηριοσκληρωτικών καρδιακών παθήσεων, η οποία επικεντρώνεται στη μελέτη της πιθανής καρδιακής αναγέννησης. Οι διαδερμικές στεφανιαίες παρεμβάσεις περιλαμβάνουν επικαλύψεις και τροποποιήσεις των stent, ενώ μελέτες νανοτεχνολογίας μελετούν την παράδοση νανο-φαρμάκων.
Πώς και γιατί η κάνναβη μπορεί να είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για τις αρτηριοσκληρωτικές καρδιακές παθήσεις
Μελέτες δείχνουν ότι η κάνναβη μπορεί να προσφέρει νευροπροστασία και καρδιοπροστασία και να περιορίσει τη βλάβη των κυττάρων μετά από ισχαιμικά συμβάντα που περιορίζουν την ροή του αίματος στους ιστούς, όπως εγκεφαλικά και καρδιακές προσβολές. Μια μελέτη έδειξε ότι ελάχιστες δόσεις THC[8] που δόθηκαν δύο ώρες, 48 ώρες ή τρεις εβδομάδες[9] συνεχώς πριν από την καρδιακή προσβολή μείωσαν το έμφραγμα (ένα εντοπισμένο τμήμα νεκρού ιστού που προκαλείται από αποτυχημένη παροχή αίματος), περιορίζοντας έτσι την καρδιακή βλάβη…
η συνέχεια των άρθρων στο αρχείο PDF:
Η Κάνναβη και η Αθηροσκλήρωση (και συναφείς παθήσεις).pdf
https://www.facebook.com/download/preview/1038636569912617/
