Μπορεί να έχετε ακούσει σε εξαγγελίες του υπουργείου ή ακόμα σε αναφορές σε άλλες χώρες, που έχουν προγράμματα για την ιατρική χρήση της κάνναβης, για ένα θεσμό που λέγεται ‘medical marijuana card’ ή ‘medical cannabis patient registry’. Τι ακριβώς είναι αυτή η περιβόητη κάρτα και πως μπορεί να κατοχυρώσει τα δικαιώματα του ασθενή;
Οι κάρτες εκδίδονται από το κράτος, αλλά ο ασθενής πρέπει πρώτα να πάρει μια υπογεγραμμένη σύσταση από έναν εξουσιοδοτημένο γιατρό για να έχει το δικαίωμα απόκτησης της κάρτας. Ο ασθενής και ο γιατρός πρέπει να συμφωνήσουν ότι η κάνναβη αποτελεί αποτελεσματική επιλογή θεραπείας και το ότι η κατάσταση του ασθενούς είναι εγκεκριμένη από το κράτος για την παροχή κάνναβης. Με τη σύσταση του γιατρού, ο ασθενής πρέπει στη συνέχεια να υποβάλει αίτηση μέσω μιας δημόσιας υπηρεσίας. Αυτή η διαδικασία σε άλλα κράτη έχει κάποιο παράβολο ενώ σε άλλα όχι. Με την έκδοση της κάρτας (ή την εγγραφή του ασθενή σε μητρώο) δικαιούται μία συγκεκριμένη ποσότητα κάνναβης να την έχει στην κατοχή του και επίσης την δυνατότητα να καλλιεργεί για ιδία χρήση, εντός του ιδιωτικού του χώρου. Ο αριθμός των φυτών ποικίλει από κράτος σε κράτος (ή από πολιτεία σε πολιτεία στην περίπτωση των ΗΠΑ) αλλά συνήθως είναι στα 4 με 8 φυτά, αναλόγως με τις ανάγκες του ασθενή. Με την κατοχή της κάρτας ο ασθενής προστατεύεται από πιθανή εμπλοκή με τον νόμο σε περίπτωση που συλλαμβάνεται είτε για την κατοχή/μεταφορά είτε για την αγορά ή κατανάλωση κάνναβης. Το όνομα του και αριθμός μητρώου είναι διαθέσιμα στις αρχές μέσω ηλεκτρονικού μητρώου και πέρα από ένα 5 λεπτό που θα χρειαστεί για την εξακρίβωση των στοιχείων, δεν θα έχει ο ασθενής καμία άλλη ταλαιπωρία με την αστυνομία ή με οποιαδήποτε άλλη αρχή.
Η παροχή κάρτας στους ασθενείς είναι κάτι στο οποίο ο υπουργός υγείας έχει συμφωνήσει επανειλημμένως σε συναντήσεις του συλλόγου ΜΑΜΑΚΑ μαζί του και έχει μιλήσει δημόσια αλλά και στην Βουλή των Ελλήνων για την δημιουργία μητρώου ασθενών. Όπως συμβαίνει και με πολλά άλλα, ακόμα περιμένουμε για τις οδηγίες του πώς ακριβώς θα αποκτά στην χώρα μας ένας ασθενής αυτή την κάρτα. Κάποια θέματα που θα πρέπει να προβλέψει το κράτος είναι:
• Πρέπει να υπάρχει μία στοιχειώδης εκπαίδευση στους ιατρούς στους οποίους θα δίνεται το δικαίωμα σύστασης/υπογραφής για την πρόσβαση στην κάνναβη. Θεωρούμε ότι θα έπρεπε να έχουν δικαίωμα όλες οι ειδικότητες στην αξιολόγηση και υπογραφή αλλά θα έπρεπε πρώτα ο επαγγελματίας υγείας να έχει ολοκληρώσει έναν κύκλο μαθημάτων ώστε να έχει το δικαίωμα στην υπογραφή. Η εκπαίδευση των ιατρών είναι ένα σοβαρό θέμα πάνω στο οποίο μέχρι τώρα το υπουργείο αρνείται να συμμετάσχει.
• Η διαδικασία της έκδοσης της κάρτας ασθενή θα πρέπει να είναι μία εύκολη και όχι χρονοβόρα διαδικασία, που να είναι εύκολα προσβάσιμη στον ασθενή χωρίς να πρέπει να κάνει μεγάλες μετακινήσεις για να εκπληρώσει τις προϋποθέσεις. Θα πρέπει να κατατίθενται τα χαρτιά σε μια τοπική υπηρεσία -πιθανώς μέσω των ΚΕΠ- και να προωθούνται από κει στην αρμόδια υπηρεσία. Πρέπει πάνω από όλα να θυμόμαστε ότι έχουμε να κάνουμε με ασθενείς και στην πλειονότητα τους τα άτομα που έχουν φτάσει στην ανάγκη για την χρήση της κάνναβης είναι με σοβαρές παθήσεις και ήδη έχουν ταλαιπωρηθεί πολλά χρόνια χωρίς αποτελέσματα. Πρέπει να σεβόμαστε τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζουν στην μετακίνηση τους και στην δυσκολία αντιμετώπισης περίπλοκων γραφειοκρατικών διαδικασιών.
Η δυνατότητα της οικιακής καλλιέργειας αυξάνει την προσβασιμότητα στους ασθενείς που μένουν σε απομακρυσμένα μέρη
Σε πολλές χώρες το δικαίωμα στην μεταφορά, αγορά, κατοχή και καλλιέργεια του φυτού το μοιράζεται ο ασθενής με έναν φροντιστή (caregiver). Συχνά ο ασθενής δεν είναι σε θέση να μπορεί ο ίδιος να φροντίζει για την αγορά του προϊόντος ή για να καλλιεργεί ο ίδιος το φυτό ή ακόμα και να το επεξεργάζεται για κατάλληλη χρήση (πχ. μετατροπή σε λάδι ή κάποια άλλη μορφή κατανάλωσης). Σε αυτή την περίπτωση ορίζει ένα φροντιστή που αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις αυτές για λογαριασμό του ασθενή. Ο φροντιστής είναι και ο ίδιος καλυμμένος νομικά όπως είναι ο ασθενής. Σε περίπτωση που ένα άτομο έχει αναλάβει την φροντίδα για πάρα πάνω από έναν ασθενή -θα πρέπει να ορίζεται από το κράτος ένα όριο ατόμων που μπορεί να αναλάβει. Από αυτόν τον αριθμό και πάνω θα μπορούσαν να αναλάβουν οι λεγόμενες λέσχες ασθενών.
Τι είναι η λέσχη ασθενών; Είναι μία νομική μορφή (σύλλογος για παράδειγμα) που αναλαμβάνει την καλλιέργεια, επεξεργασία και προμήθεια προϊόντων για λογαριασμό μελών της λέσχης. Συμμετέχουν στην λέσχη όσοι έχουν κάρτα ασθενών ή/ και οι φροντιστές τους και λειτουργεί ως κύτταρο εκπαίδευσης και ανταλλαγής πληροφοριών γύρω από την χρήση του φυτού και βοηθάει στην προμήθεια σκευασμάτων εκεί που υπάρχει αδυναμία από την πλευρά του ασθενή. Τέτοιες λέσχες έχουν λειτουργήσει πολύ θετικά για τους ασθενείς σε διάφορες χώρες του εξωτερικού (πχ. Βέλγιο ή Ισπανία) με την μορφή των Cannabis Social Clubs όπου με την πρόσβαση σε έναν τέτοιον συνεταιρισμό, προστατεύεται ο καταναλωτής από τα επιβαρυμένα προϊόντα που κυκλοφορούν στην μαύρη αγορά, δηλ. ‘στο δρόμο’. Η λέσχη και οι υπηρεσίες της είναι προσβάσιμες μόνο σε όσους έχουν την κάρτα ασθενή και ελέγχονται η παραγωγή και τα βιβλία των μελών τακτικά από τις αρχές.
Μέσα στα δικαιώματα των ασθενών που έχουν προμηθευτεί την κάρτα προβλέπεται και η δυνατότητα οικιακής/ατομικής
καλλιέργειας. Σε όσους έχουν ασχοληθεί με την θεραπευτική χρήση της κάνναβης, το δικαίωμα αυτό μοιάζει αυτονόητο. Θα ήθελα εδώ να εκθέσω κάποιους από τους λόγους που η
καλλιέργεια από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο θα έπρεπε να είναι από τα πρώτα ζητήματα που πρέπει να καλύψει νομοθετικά η πολιτεία- πέρα
από την εισαγωγή και παραγωγή
προϊόντων από το ίδιο το κράτος ή από αδειοδοτημένους παραγωγούς.
1 Μέχρι τώρα το κράτος δεν έχει καταφέρει να εισάγει τα προϊόντα για τα οποία πολλοί ασθενείς έχουν καταθέσει τα χαρτιά τους και μάλιστα πολλοί από αυτούς έχουν λάβει και την έγκριση του αιτήματος τους. Αυτό αφήνει τους ασθενείς εντελώς ακάλυπτους και ευάλωτους στην εκμετάλλευση από την μαύρη αγορά.
2 Τα προϊόντα στα οποία έχει ο ασθενής πρόσβαση μέσω του παράνομου εμπορίου είναι συχνά επιβαρυμένα από την χρήση φυτοφαρμάκων, εντομοκτόνων, χημικών λιπασμάτων και ακόμα μπορεί να είναι ραντισμένα με άλλες χημικές ουσίες που στόχο έχουν να ανεβάσουν την ψυχοδραστικότητα. Είναι παράλογο και ακόμα και εγκληματικό να αφήνουν τους ασθενείς χωρίς κανέναν άλλο τρόπο πρόσβασης στο βότανο που έχουν διαλέξει για την θεραπεία τους. Συμμετέχουν με αυτό τον τρόπο και ενθαρρύνουν την άνθηση της παράνομης αγοράς.
3 Ήδη πάρα πολλοί ασθενείς καταφεύγουν στην οικιακή καλλιέργεια για μια ασφαλή πρόσβαση στο φυτό και αντί να το αναγνωρίσει αυτό και να τους καλύψει νομικά τους αφήνει το κράτος εκτεθειμένους και σε νομικές συνέπειες αλλά και ζουν και με την επιβάρυνση που μπορεί να έχει το στίγμα της παρανομίας -ιδίως στις μικρότερες και κλειστές κοινωνίες που αποτελούν πολύ μεγάλο μέρος της ελληνικής επικράτειας.
4 Το φυτό της κάνναβης έχει χιλιάδες ποικιλίες και υβρίδια – αναφέρονται και ως φαινότυποι. Μόνο ο ασθενής ο ίδιος ή οι φροντιστές του, έχουν την δυνατότητα να ‘σκύψουν’ πάνω στο πρόβλημα και να βρουν την πιο κατάλληλη ποικιλία για την πάθηση του. Η συνδυαστική επίδραση (entourage effect) που προσφέρει το φυτό δεν είναι κάτι που είναι μοναδικό μόνο στον κάθε φαινότυπο αλλά είναι και πολύ εξατομικευμένη η χρήση του. Κάτι που μπορεί να ταιριάζει σε έναν ασθενή μπορεί να μη ταιριάζει σε άλλον (με την ίδια ασθένεια). Με τις λιγοστές επιλογές που θα μας παρέχει το κρατικό μονοπώλιο -τουλάχιστον στην αρχή και πιθανώς για πολύ καιρό ακόμα- δεν θα μπορεί ο ασθενής να έχει πρόσβαση σε αυτό που του παρέχει τα καλύτερα αποτελέσματα.
5 Η δυνατότητα της οικιακής καλλιέργειας αυξάνει την προσβασιμότητα στους ασθενείς που μένουν σε απομακρυσμένα μέρη ή στους ασθενείς που μπορεί να αντιμετωπίζουν μια βαριά αναπηρία λόγω της πάθησης τους -κάτι που δυσκολεύει ακόμα περισσότερο το θέμα της πρόσβασης.
6 Για πολλούς ασθενείς με χρόνιες παθήσεις ή σε περίπτωση του καρκίνου που μπορεί να χρειαστούν αρκετά αυξημένες ποσότητες για κατανάλωση -η ατομική καλλιέργεια φαντάζει η μόνη εφικτή λύση από την άποψη του κόστους. Με μία αρχικά μικρή επένδυση για τον αναγκαίο εξοπλισμό (στην περίπτωση της εσωτερικής καλλιέργειας) ο ασθενής μπορεί να παράγει το φάρμακό του χωρίς να ξοδεύει πολλά χρήματα. Για πάρα πολλούς ασθενείς η θεραπεία σήμερα είναι μη προσβάσιμη (ακόμα και στην παρανομία) στα χρόνια της οικονομικής κρίσης και ιδίως για ανθρώπους που συχνά έχουν αδειάσει τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς προ καιρού πληρώνοντας ειδικούς γιατρούς, την συμμετοχή τους στα φάρμακα, σε φακελάκια, στις ιδιωτικές κλινικές, σε ταξίδια στο εξωτερικό για θεραπείες, στην αγορά ειδικού εξοπλισμού, σε εξετάσεις και… η λίστα με τα έξοδα δεν έχει τέλος. Πολλοί από αυτούς έχουν υποστεί ήδη οικονομική καταστροφή λόγω της ασθένειάς τους. Είναι απάνθρωπο να περιμένουμε να πληρώσουν τις υψηλές τιμές της παράνομης αγοράς ή ακόμα χειρότερα – τις τιμές που θα χρειαστεί να πληρώνουν στο κρατικό μονοπώλιο εάν δεν καλυφθούν τα προϊόντα αυτά από τα ασφαλιστικά ταμεία, και όπως φαίνεται προς το παρόν ότι αυτά δεν πρόκειται να καλυφθούν.
7 Είναι ο πιο γρήγορος και άμεσος τρόπος να λύσει η πολιτεία το πρόβλημα της μη πρόσβασης που αντιμετωπίζουν τώρα οι ασθενείς -εφόσον αδυνατεί η ίδια να φέρει τα προϊόντα που περιμένει ο κόσμος από τον Ιούνιο του 2017 που είχε ανακοινωθεί η νομιμοποίηση της κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς.
8 Ο νόμος 4523/2018 δίνει το δικαίωμα στην χώρα μας πλέον σε εταιρίες να καλλιεργήσουν και να παράγουν ή να εισάγουν τελικά προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης. Για πιο άλλο φυτικό προϊόν έχει το δικαίωμα να το παράγει μία εταιρία αλλά όχι ο ίδιος ο καταναλωτής -έστω με ειδική άδεια;
Η κάνναβη δεν είναι φάρμακο – είναι ένα φυτό θεραπευτικό. Χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο (και όχι από εταιρίες) εδώ και χιλιάδες χρόνια και για ιατρικούς σκοπούς
– αιώνες πριν καν ανοίξει η πρώτη φαρμακευτική εταιρία που πήρε την λαϊκή γνώση και την κλινική πείρα των ιατρών και παραμέρισε την κάνναβη με την επίτευξη του κέρδους με τα χημικά φάρμακα. Η άμεση κάλυψη των ασθενών είναι υποχρέωση του κράτους. Τα Δικαιώματα των ασθενών (άρθρο 47, Ν. 2519/97) αποτελούν ελευθερίες που προβλέπονται και προστατεύονται από το Ελληνικό Σύνταγμα και αφορούν δικαιώματα των πολιτών ως Χρηστών των Υπηρεσιών Υγείας.
Εάν το κράτος θέλει (και έχει την υποχρέωση να μεριμνά για) το καλό των πολιτών του, αυτών που αντιμετωπίζουν σοβαρές και βαριές ασθένειες, θα πρέπει να μεριμνήσει να καλυφθούν οι ανάγκες τους με τον πιο γρήγορο και άμεσο τρόπο γίνεται. Η προστασία του ασθενή από ποινικές διώξεις ενώ το μόνο που προσπαθεί να κάνει είναι να ανακουφίζει τα συμπτώματα του είναι η υπεύθυνη και ηθική στάση μιας πολιτείας που νοιάζεται -ας την κάνουν πλέον και νόμιμη, για όλους τους ασθενείς.
Jacqueline Poitras
Πρόεδρος του συλλόγου
ΜΑΜΑΚΑ – ΜΑΜΑδες για την Κανναβη
Πηγή: The Green Greeks
