Ενδοκανναβινοειδής Ανεπάρκεια – Η μελέτη
Εισαγωγή:
Η πιο σημαντική ανακάλυψη στην ιστορία της ανθρωπότητας (μένει να αναγνωρισθεί ως τέτοια) ήταν η ανακάλυψη του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος, ΕΚΣ (endocannabinoid system, ECS)[*] στον ανθρώπινο οργανισμό.
Αυτή η ανακάλυψη ήταν σημαντική γιατί βρέθηκε ο μηχανισμός που ρυθμίζει όλα τα άλλα συστήματα του οργανισμού σε κυτταρικό επίπεδο. Το ΕΚΣ απαρτίζεται από υποδοχείς (CB1 και 2) που υπάρχουν παντού μέσα μας. Με την χρήση των ενδοκανναβινοειδών ο εγκέφαλός μας ρυθμίζει (ή προσπαθεί να ρυθμίσει) τον εαυτό του και όλα τα άλλα συστήματα του οργανισμού για να λειτουργούν σωστά και για να διατηρηθεί ή να επιτευχθεί η ομοιόσταση. Θα λέγαμε ότι το ΕΚΣ είναι ο μηχανισμός πίσω από την ομοιόσταση. Όλοι οι γιατροί γνωρίζουν ότι όταν χαθεί η ομοιόσταση (από κάποια ασθένεια ή τραυματισμό, οποιασδήποτε αιτίας) παρουσιάζονται προβλήματα που βγάζουν τον οργανισμό από την φυσιολογική του κατάσταση που είναι αυτή της υγείας.
Όμως σήμερα δεν θα μιλήσουμε για το ΕΚΣ αλλά για την κακή ή ελλειπή του λειτουργία. Έχει διαπιστωθεί ότι το σύνολο του ΕΚΣ είναι διαφορετικό για κάθε άνθρωπο. Κάθε οργανισμός έχει αυτό που ονομάζεται ενδοκανναβινοειδής τόνος. Όταν αυτός ο τόνος, αυτό το σύνολο έχει πρόβλημα (υπολειτουργία) τότε αυτό ονομάζεται κλινική ενδοκανναβινοειδής ανεπάρκεια και όπως συμβαίνει σε κάθε ανεπάρκεια δημιουργούνται προβλήματα ή δεν επιλύονται αποτελεσματικά τα όποια προβλήματα υπάρχουν.
Σχεδόν σε κάθε παθολογική κατάσταση στο ανθρώπινο οργανισμό, υποβόσκει και ένα πρόβλημα στο ενδοκανναβινοειδές σύστημα. Σε κάθε ιατρική κατάσταση ο ενδοκανναβινοειδής τόνος διαταράσσεται και η ενδοκανναβινοειδής ανεπάρκεια εμφανίζεται. Δεν έχει αποδειχθεί ακόμα ότι συμβαίνει αυτό σε κάθε παθολογική κατάσταση, έχει δεχθεί όμως και έχει αποδειχθεί για αρκετές από αυτές, αναφέρουμε:
Τις 3 βασικές που αναφέρονται και στο άρθρο/μελέτη που ακολουθεί:
Ημικρανία (migraine)
Ινομυαλγία (fibromyalgia)
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή σπαστικό κόλον (irritable bowel syndrome, IBS)
Και σε πολλές άλλες που έχουν βρεθεί ότι έχουν σύνδεση με την ενδοκανναβινοειδή ανεπάρκεια:
Νόσος του Alzheimer (Alzheimer’s disease)
Νόσος του Parkinson (Parkinson’s disease)
Κατάθλιψη (depression)
Πρωτοπαθής κεφαλαλγία (primary headaches)
Χρόνια καθημερινή κεφαλαλγία – μεταμορφωμένη ημικρανία (chronic daily headache – transformed migraine)
Νεογνική ανεπάρκεια (neonatal failure to thrive)
Κυστική ίνωση (cystic fibrosis)
Καυσαλγία (causalgia)
Βραχιακή πλεγματοπάθεια (brachial plexopathy)
Σύνδρομο χαμένου άκρου (phantom limb pain)
Βρεφικός κολικός (infantile colic)
Γλαύκωμα (glaucoma)
Δυσμηνόρροια (dysmenorrhea)
Υπερέμεση της εγκυμοσύνης (hyperemesis gravidarum)
Ανεξήγητη σπατάλη εμβρύου – επαναλαμβανόμενες αποβολές (unexplained fetal wastage – repetitive miscarriages)
Διαταραχή μετατραυματικού στρες (posttraumatic stress disorder, PTSD)
Διπολική διαταραχή (bipolar disease)
Άγχος (anxiety)
Αθροιστική κεφαλαλγία (cluster headache)
Ναυτία κίνησης (motion sickness)
Πολλαπλή σκλήρυνση (multiple sclerosis)
Νευροπάθεια λόγω διαβήτη (neuropathy due to diabetes)
Εξαφάνιση αποσπασματικών αναμνήσεων (extinction of aversive memories)
Αναλγησία που προκαλείται από στρες (stress-induced analgesia)
Ψυχιατρικά σύνδρομα (psychiatric syndromes)
Νευρική ανορεξία (anorexia nervosa)
Βουλιμία (bulimia)
Διαταραχές του αυτιστικού φάσματος (autistic spectrum disorders)
κ.ά.
————
[*] “Το ενδοκανναβινοειδές σύστημα (ΕΚΣ) είναι ένα βιολογικό σύστημα που αποτελείται από ενδοκανναβινοειδή, τα οποία είναι ενδογενείς ρετροϋδικοί νευροδιαβιβαστές με βάση λιπίδια που δεσμεύονται με υποδοχείς κανναβινοειδών και πρωτεΐνες υποδοχέα κανναβινοειδών που εκφράζονται σε ολόκληρο το κεντρικό νευρικό σύστημα, ΚΝΣ (συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου) θηλαστικών και το περιφερικό νευρικό σύστημα. Το ενδοκανναβινοειδές σύστημα εμπλέκεται στη ρύθμιση μιας ποικιλίας φυσιολογικών και γνωστικών διεργασιών περιλαμβανομένης της γονιμότητας, της εγκυμοσύνης κατά τη διάρκεια της προ- και μεταγεννητικής ανάπτυξης, της όρεξης, της αίσθησης του πόνου, της διάθεσης και της μνήμης και στη διαμεσολάβηση φαρμακολογικών αποτελεσμάτων της κάνναβης. Το ΕΚΣ συμμετέχει επίσης στη μεσολάβηση μερικών από τις φυσιολογικές και γνωστικές επιδράσεις της εθελοντικής σωματικής άσκησης σε ανθρώπους και σε άλλα ζώα, όπως η συμβολή στην ευφορία που προκαλείται από την άσκηση, καθώς και η ρύθμιση της κινητικής δραστηριότητας και η κινητήρια δύναμη για ανταμοιβές. Στον άνθρωπο, η συγκέντρωση ορισμένων ενδοκανναβινοειδών στο πλάσμα (δηλαδή ανανδαμίδιο) έχει βρεθεί να αυξάνεται κατά τη διάρκεια της φυσικής δραστηριότητας, επειδή τα ενδοκανναβινοειδή μπορούν να διεισδύσουν αποτελεσματικά στον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, έχει προταθεί ότι το ανανδαμίδιο, μαζί με άλλα εξευγενιστικά νευροχημικά, συμβάλλει στην ανάπτυξη της ευφορίας που προκαλείται από την άσκηση στους ανθρώπους, μια κατάσταση που αναφέρεται αναμφισβήτητα ως ευφορικότητα του δρομέα.
Δύο πρωτογενείς υποδοχείς ενδοκανναβινοειδών έχουν ταυτοποιηθεί: ο CB1, που κλωνοποιήθηκε το 1990, και ο CB2, που κλωνοποιήθηκε το 1993. Οι υποδοχείς CB1 εντοπίζονται κυρίως στον εγκέφαλο και στο νευρικό σύστημα, καθώς και στα περιφερειακά όργανα και τους ιστούς και είναι ο κύριος μοριακός στόχος του συνδέτη ενδοκανναβινοειδούς (δεσμευτικό μόριο), το ανανδαμίδιο, καθώς και το μιμητικό του φυτοκανναβινοειδές η THC. Ένα άλλο κύριο ενδοκανναβινοειδές είναι η 2-αραχιδονυλογλυκερόλη (2-AG) η οποία είναι δραστική και στους δύο υποδοχείς κανναβινοειδών, μαζί με το δικό της μιμητικό φυτοκανναβινοειδές την CBD. Η 2-AG και η CBD συμμετέχουν στη ρύθμιση της όρεξης, των λειτουργιών του ανοσοποιητικού συστήματος και της διαχείρισης του πόνου…”
Από Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Endocannabinoid_system
Μεταφράσαμε την επιστημονική εργασία που θεμελιώνει την ύπαρξη της Κλινικής Ενδοκανναβινοειδούς Ανεπάρκειας και την παρουσιάζουμε.
(Αναδημοσίευση με μετάφραση από την μελέτη:
Russo EB,
“Clinical Endocannabinoid Deficiency Reconsidered: Current Research Supports the Theory in Migraine, fibromyalgia, Irritable Bowel, and Other Treatment-Resistant Syndromes”
Cannabis Cannabinoid Res. 2016 Jul 1;1(1):154-165.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28861491
[pdf αρχείο 12 σελίδες στα αγγλικά]
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/…/PMC557…/pdf/can.2016.0009.pdf )
Η κλινική ενδοκανναβινοειδής ανεπάρκεια (δηλαδή η έλλειψη ενδογενών κανναβινοειδών εντός του ανθρώπινου σώματος) επανεξετάζεται: Η τρέχουσα έρευνα υποστηρίζει τη συμμετοχή αυτής της θεωρίας στην ημικρανία, την ινομυαλγία, το ευερέθιστο έντερο και σε άλλα ανθεκτικά στην θεραπεία σύνδρομα)
Περίληψη
Η ιατρική συνεχίζει να αγωνίζεται στις προσεγγίσεις της για πολλά κοινά σύνδρομα υποκειμενικού πόνου που στερούνται αντικειμενικών ενδείξεων και παραμένουν ανθεκτικά στη θεραπεία. Πρώτα από αυτά είναι η ημικρανία (migraine), η ινομυαλγία (fibromyalgia) και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (irritable bowel syndrome, IBS), διαταραχές που μπορεί να επικαλύπτονται στους πληθυσμούς τους και οι πάσχοντες έχουν υποστεί το στίγμα μιας ψυχοσωματικής ετικέτας, καθώς και την αποτυχία ατελείωτων φαρμακο-θεραπευτικών παρεμβάσεων με υποβαθμισμένο όφελος. Η συνηθέστερη συμπτωματολογία σε αυτές τις καταστάσεις που εμφανίζουν υπεραλγησία και κεντρική ευαισθητοποίηση με πιθανή κοινή υποκείμενη παθοφυσιολογία υποδηλώνει ότι μια κλινική ενδοκανναβινοειδής ανεπάρκεια μπορεί να χαρακτηρίσει την προέλευσή τους. Η βασική υπόθεση είναι ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν έναν υποκείμενο ενδοκανναβινοειδή τόνο που αντικατοπτρίζει ως ένα σύνολο τα επίπεδα των ενδοκανναβινοειδών, το ανανδαμίδιο (anandamide, arachidonylethanolamide / αραχιδονυλοαιθανολαμίδιο) και την 2-αραχιδονυλογλυκερόλη (2-arachidonoylglycerol, 2-AG), την παραγωγή τους, το μεταβολισμό και τη σχετική αφθονία και κατάσταση των υποδοχέων (ενδο)κανναβινοειδών. Η θεωρία είναι ότι υπό ορισμένες συνθήκες, αν ο συγγενής ή αποκτηθείς, ενδοκανναβινοειδής τόνος καθίσταται ελλιπής και παραγωγικός των παθοφυσιολογικών συνδρόμων. Όταν προτάθηκε για πρώτη φορά το 2001 και μετά, η θεωρία αυτή βασίστηκε στη γενετική αλληλεπικάλυψη και συν-νοσηρότητα, στα πρότυπα συμπτωματολογίας που θα μπορούσαν να μεσολαβούνται από το Ενδοκανναβινοειδές Σύστημα (endocannabinoid system, ECS) και το γεγονός ότι η εξωγενής θεραπεία με κανναβινοειδή συχνά παρείχε συμπτωματικό όφελος. Ωστόσο, εκλείπουν αντικειμενικές αποδείξεις και τυπικά δεδομένα κλινικών δοκιμών. Επί του παρόντος, ωστόσο, οι στατιστικά σημαντικές διαφορές στα επίπεδα ανανδαμιδίου στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό έχουν τεκμηριωθεί σε ημικρανίες και οι προχωρημένες μελέτες απεικόνισης έχουν καταδείξει την υπο-λειτουργικότητα του ECS σε διαταραχή μετατραυματικού στρες. Πρόσθετες μελέτες έχουν δώσει μια πιο σταθερή βάση για τη θεωρία, ενώ τα κλινικά δεδομένα έχουν επίσης αποδείξει μειωμένο πόνο, βελτιωμένο ύπνο και άλλα οφέλη στη θεραπεία με κανναβινοειδή και συμπληρωματικές προσεγγίσεις του τρόπου ζωής που επηρεάζουν το ECS.
Λέξεις-κλειδιά: anandamide; anorexia nervosa; cannabidiol; cannabinoids; depression; endocannabinoids; fibromyalgia; Huntington disease; irritable bowel syndrome; migraine; motion sickness; multiple sclerosis; Parkinson disease; posttraumatic stress disorder; prebiotics; THC
(ανανδαμίδη, νευρική ανορεξία, κανναβιδιόλη, κανναβινοειδή, κατάθλιψη, ενδοκανναβινοειδή, ινομυαλγία, Νόσο του Huntington; Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ημικρανία, ναυτία, πολλαπλή σκλήρυνση, Νόσος του Parkinson, διαταραχή μετατραυματικού στρες, προβιοτικά, THC)
Εισαγωγή: Ιστορικό και Θεωρία της Κλινικής Ενδοκανναβινοειδούς Ανεπάρκειας
Η θεωρία της κλινικής ενδοκανναβινοειδούς ανεπάρκειας (clinical endocannabinoid deficiency, CED) παρουσιάστηκε το 2001 σε δύο δημοσιεύσεις[1],[2] αλλά διερευνήθηκε διεξοδικότερα το 2004[3] σε ένα άρθρο που στη συνέχεια αναφέρθηκε συχνά στη βιβλιογραφία[4]. Η θεωρία της CED βασίστηκε στην έννοια ότι πολλές νόσοι του εγκεφάλου σχετίζονται με ελλείψεις νευροδιαβιβαστών, επηρεάζουν την ακετυλοχολίνη στη Νόσο του Alzheimer (Alzheimer’s disease), την ντοπαμίνη σε παρκινσονικά σύνδρομα (Parkinson’s disease), την σεροτονίνη και την νορεπινεφρίνη στην κατάθλιψη (depression) και ότι παρόμοια ανεπάρκεια σε επίπεδα ενδοκανναβινοειδών μπορεί να εκδηλωθεί παρομοίως σε ορισμένες διαταραχές που εμφανίζουν προβλέψιμα κλινικά χαρακτηριστικά ως επακόλουθα αυτής της έλλειψης.
Όλοι οι άνθρωποι διαθέτουν υποκείμενο ενδοκανναβινοειδή τόνο που αντικατοπτρίζει τα επίπεδα ανανδαμιδίου (ΑΕΑ) και 2-αραχιδονυλογλυκερόλης (2-AG), τα κεντρικά ενεργούντα ενδοκανναβινοειδή, την σύνθεση τους, τον καταβολισμό τους και την σχετική πυκνότητα των υποδοχέων κανναβινοειδών στον εγκέφαλο. Αν η λειτουργία των ενδοκανναβινοειδών μειωθεί, τότε θα είναι αναμενόμενη η λειτουργία ενός χαμηλού ορίου πόνου, μαζί με διαταραχές της πέψης, της διάθεσης και του ύπνου μεταξύ των σχεδόν καθολικών φυσιολογικών συστημάτων που υπο-εξυπηρετούνται από το ενδοκανναβινοειδές σύστημα (ECS)[5]. Η θεωρία της CED λέει ότι μπορεί να προκύψουν ανεπάρκειες λόγω γενετικών ή συγγενών λόγων ή να αποκτηθούν εξ’ αιτίας ενδιάμεσου τραυματισμού ή ασθένειας που κατά συνέπεια παράγει χαρακτηριστικά παθοφυσιολογικά σύνδρομα με ιδιαίτερη συμπτωματολογία.
Οι μεγαλύτερες ενδείξεις για την CED είναι παρούσες για την ημικρανία, την ινομυαλγία και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου[3]. Μια ισχυρή περίπτωση μπορεί να προωθηθεί για ενοποίηση των παθοφυσιολογικών τάσεων στις τρεις συνθήκες:
* Όλες οι προφανείς υπεραλγησιακές καταστάσεις πρέπει να διαγνωσθούν κλινικά βάσει υποκειμενικών κριτηρίων, καθώς όλες δεν παρουσιάζουν χαρακτηριστική παθολογία ιστού ή εύκολα προσβάσιμα αντικειμενικά εργαστηριακά ευρήματα
* Όλες είναι διαγνώσεις αποκλεισμού συχνά δημιουργούν εκτεταμένες αρνητικές διαγνωστικές εξετάσεις
* Εμφανίζουν αυξημένη συχνότητα εμφάνισης άγχους και κατάθλιψης (σε ένα δίλημμα τύπου “η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα”) και έχουν χαρακτηριστεί ως ψυχοσωματικής προέλευσης ή χειρότερα, άχρηστες διαγνώσεις, σε μια ή την άλλη στιγμή από σκεπτικιστές κλινικούς ιατρούς
* Η συν-νοσηρότητα είναι αρκετά σαφής στις τρεις διαγνώσεις. Οι πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες (primary headaches) συσχετίστηκαν με το 97% των 201 ασθενών με ινομυαλγία[6], ενώ το 35,6% των 101 ασθενών με χρόνια καθημερινή κεφαλαλγία (μεταμορφωμένη ημικρανία) (chronic daily headache – transformed migraine) ανταποκρίνονταν επίσης σε κλινικά κριτήρια ινομυαλγίας[7] και το 31,6% των ασθενών με IBS ήταν επίσης διαγνωστικοί με ινομυαλγία, ενώ το 32% ήταν επίσης εντός των ορίων του IBS[8]
* Ενώ μερικοί ασθενείς πάσχουν μόνο από ένα από αυτά τα σύνδρομα, ο κίνδυνος για την ανάπτυξη κατά την διάρκεια της ζωής, ενός άλλου ή και των τριών είναι αρκετά συχνός (Εικ. 1).
Εικ. 1. Διάγραμμα που απεικονίζει συν-νοσηρότητα της ημικρανίας, της ινομυαλγίας και του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου.
Ένας εκτεταμένος κατάλογος άλλων παθήσεων που αναφέρθηκαν στο παρελθόν και που μπορεί να εμπίπτουν στο κεφάλαιο της CED περιλάμβανε[3] νεογνική ανεπάρκεια[9], κυστική ίνωση[10], καυσαλγία[11], βραχιακή πλεγματοπάθεια[12], σύνδρομο χαμένου άκρου, βρεφικός κολικός, γλαύκωμα[13], δυσμηνόρροια[14], υπερέμεση της εγκυμοσύνης[15], ανεξήγητη σπατάλη εμβρύου (επαναλαμβανόμενες αποβολές), διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)[16],[17], διπολική διαταραχή[18] και πιθανώς πολλές άλλες. Όλες εμφανίζουν ως τώρα μη φυσιολογικά παθοφυσιολογικά χαρακτηριστικά και παραμένουν ανθεκτικές στη θεραπεία. Μπορεί να υπάρχει υποκείμενη φυσιολογία που να μην την έχουμε εντοπίσει; Πρόσφατα, σε ένα μακροσκελές άρθρο σχετικά με το ECS και τη βελτιστοποίηση του[4], οι συγγραφείς πρόσθεσαν υποστήριξη για αυτές και για διάφορες άλλες συνθήκες.
Υλικά και μέθοδοι
Διεξήχθησαν τυπικές έρευνες της βάσης δεδομένων PubMed / National Library of Medicine για τις αναφερόμενες λέξεις-κλειδιά και αναφορές από σχετική βιβλιογραφία για την καταλληλότητα της κλινικής ενδοκανναβινοειδής ανεπάρκειας.
IBS, CED και ο Άξονας Μικροβίων-Εντέρου-Εγκεφάλου
Το IBS, γνωστό και ως σπαστικό κόλον, είναι μια λειτουργική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από γαστρεντερικό (GI) πόνο, σπασμούς, δυσφορία και μεταβολές των εντερικών κινήσεων, με διάρροια, δυσκοιλιότητα ή εναλλαγή μεταξύ αυτών των καταστάσεων. Οι επιθέσεις σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με το άγχος (anxiety), αλλά συνεχίζεται η συζήτηση για το τι υποκινεί το ένα το άλλο. Τα μεμονωμένα επεισόδια μπορεί να ενεργοποιηθούν από ορισμένα συγκεκριμένα τρόφιμα ή διαιτητικές αδιαθεσίες, όπως η υπερκατανάλωση στις διακοπές. Παρόλο που συχνά αξιολογείται ως μια δια βίου κατάσταση[19], είναι σαφές ότι σημαντικές γαστρεντερικές προσβολές όπως τροφική δηλητηρίαση ή χορήγηση αντιβιοτικών μπορεί να προκαλέσουν επιθέσεις που επιμένουν, συχνά επ’ αόριστον. Το IBS είναι η συχνότερη διάγνωση στις ιατρικές πρακτικές γαστρεντερολογίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, με επικράτηση στο Δυτικό κόσμο 10-15%[19]. Ως ιδιοπαθής διαταραχή, δεν υπάρχουν φυσικά σημεία παθογνωμίας και ακόμη και διαγνωστικές διαδικασίες όπως οι εργαστηριακές εξετάσεις, οι μελέτες κολονοσκόπησης ή βαρίου, συχνά αποτυγχάνουν να εντοπίσουν άλλες αιτίες[3], αλλά έχουν καθοριστεί περισσότερα επίσημα κριτήρια της Ρώμης[19] (σημ. Αναφέρεται στα κριτήρια διάγνωσης του IBS που ονομάζονται Κριτήρια Διάγνωσης του IBS Ρώμη I, II, III, IV, κτλ., πχ. Rome IV Diagnostic Criteria for IBS). Αυτοί οι συγγραφείς χαρακτήρισαν την κατάσταση του IBS ως (p. 409) μια διαταραχή άγνωστης προέλευσης που προκαλείται από παράγοντες με έναν άγνωστο μηχανισμό δράσης. Υποστηρίχθηκε ότι το IBS αντιπροσωπεύει μια σπλαχνική υπερευαισθησία, με χαρακτηριστικά αλλοδυνίας και υπεραλγησίας του GI[20]. Μια μακροσκελής μελέτη του ECS και της σχέσης του με την GI οδό εμφανίστηκαν εκείνη την χρονιά[21]. Για να συνοψίσουμε, η γαστροεντερική πρόκληση, έκκριση και φλεγμονή στο έντερο ρυθμίζεται από το ECS, παρέχοντας ένα σκεπτικό για τα κανναβινοειδή ως υποψήφια θεραπευτικά για το IBS[22]. Ως παραδείγματα, η γαστροεντερική πρόκληση είναι ένας υποτονικός έλεγχος του ECS[21] και η κάνναβη ήταν μία από τις πρώτες αποτελεσματικές κλινικές παρεμβάσεις τον 19ο αιώνα στην έντονα εκκριτική διάρροια που σχετίζεται με τη χολέρα[23], ένα εύρημα το οποίο επικυρώθηκε πιο πρόσφατα με τη σύγχρονη μεθοδολογία[24].
Η χρήση των παραγόντων που βασίζονται στην κάνναβη για τη θεραπεία του IBS οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι η συμβατική θεραπεία με αντιχολινεργικά φάρμακα, οπιοειδή και αντικαταθλιπτικά φάρμακα ήταν εντελώς ανεπαρκής, ενώ τρεις ειδικοί παράγοντες αποσύρθηκαν από ορισμένες αγορές μετά από προηγούμενη ρυθμιστική έγκριση. Δύο ανταγωνιστές 5-ΗΤ3, αλοσετρόνη και σιλανσετρόνη, συσχετίστηκαν με ισχαιμική κολίτιδα, ενώ το tegaserod, ένας αγωνιστής 5-ΗΤ4, παρήγαγε καρδιαγγειακά ανεπιθύμητα συμβάντα.
Πρόσθετη υποστήριξη για το ότι το ECS είναι ως ένας βασικός διαμορφωτής της λειτουργίας του GI παρέχεται σε εξέταση των κυκλικών μυϊκών ινών από κολονοσκοπικές βιοψίες χειρουργικών δειγμάτων από 31 φυσιολογικούς ασθενείς[25]. Το AEA συσσωματώθηκε με χολινεργικούς υποδοχείς στο φυσιολογικό κόλον και ανέστειλε τη χολινεργική συσταλτική δύναμη κυκλικού και διαμήκους μυ μέσω ενός μη-CB1 μηχανισμού ή πιθανώς ενός εναλλακτικού μηχανισμού κανναβινοειδών που δεν διαμεσολαβείται από υποδοχείς CB1 ή CB2. Θεωρήθηκε ότι οι φλεγμονώδεις και νοσηρές καταστάσεις στο έντερο επιβεβαίωσαν το ECS ως πιο λειτουργικά σημαντικό.
Μια αύξηση κατά 3,5 φορές στις TRPV1 ανοσοαντιδραστικές νευρικές ίνες παρατηρήθηκε σε βιοψίες από πάσχοντες από IBS συγκριτικά με τους μάρτυρες (p <0,0001). Οι συγγραφείς παρατηρούν (p. 923) ότι οι αυξημένες ίνες νεύρου TRPV1 μπορούν να συνεισφέρουν στην σπλαχνική υπερευαισθησία και τον πόνο IBS και παρέχουν έναν νέο θεραπευτικό στόχο. Έτσι, υπάρχει μια λογική για θεραπευτικές παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν τα επίπεδα ΑΕΑ ή να απευαισθητοποιήσουν το TRPV1, όπως η κανναβιδιόλη (CBD), για να θεραπεύσουν την πάθηση[27]. Αν και κάποιες από τις αναστολές CBD της υδρολάσης αμιδίου λιπαρού οξέος (fatty acid amide hydrolase, FAAH) έχουν αμφισβητηθεί από ορισμένους, η ιδιότητα να αυξάνει τα επίπεδα ΑΕΑ στον ορό σαφώς υποδείχθηκαν όταν χορηγήθηκε σε υψηλές δόσεις σε σχιζοφρενείς ασθενείς[28].
Γενετική διαφοροποίηση που επηρέασε τον μεταβολισμό του ενδοκανναβινοειδούς παρατηρήθηκε σε ασθενείς με κυρίαρχης διάρροιας IBS[29]. Η θεραπεία THC (dronabinol) επιβράδυνε τον χρόνο διέλευσης του παχέος εντέρου σε άτομα που φιλοξενούν τον γονιότυπο CNRI rs806378 CT/TT. Στη συνέχεια, παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση αυτού του γονιδίου με την διέλευση του παχέος εντέρου σε IBS με διάρροια (IBS-D) (p = 0,014)[30]. Παρατήρησαν (p. G559) ότι οι μηχανισμοί που σχετίζονται με τον υποδοχέα CB1 τροποποιούν τη διέλευση και την αίσθηση του παχέος εντέρου επηρεάζουν την ανάπτυξη συμπτωμάτων σε καυκάσιους ασθενείς με IBS, ιδιαίτερα με IBS-D.
Δυστυχώς, παρόλο που πολλές έρευνες ασθενών ανάφεραν τα οφέλη της θεραπείας με κανναβινοειδή για τα συμπτώματα του IBS[31] και η άφθονη ανεκδοτική στήριξη είναι εμφανής στο διαδίκτυο, έχει πραγματοποιηθεί λίγη πραγματική κλινική εργασία. Σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή (randomized controlled trial, RCT) με 52 φυσιολογικούς ασθενείς που έλαβαν μεμονωμένες δόσεις 7,5 mg THC έναντι εικονικού φαρμάκου, το φάρμακο αύξησε τη συμπτωματολογία του παχέος εντέρου (p = 0,045) και ανέστειλε τον μεταγευματικό παθολογικό τόνο (p = 0,048) και την φασική πίεση νηστείας και μεταγευματικής (p = 0,008), με μια τάση προς χαλάρωση του τόνου του παχέος εντέρου νηστείας (p = 0,096)[32]. Μια άλλη μελέτη επικεντρώθηκε στη σπλαχνική ευαισθησία στην ορθική διαστολή, όπως μετρήθηκε με βαροστάτη σε φυσιολογικούς ασθενείς (N = 12) έναντι IBS μετά τη χορήγηση της THC[33]. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές, αλλά ανεπιθύμητες ενέργειες αναφέρθηκαν στο 100% των συμμετεχόντων στη δοσολογία των 10 mg. Μια τρίτη μικρή μελέτη (23 ασθενών με IBS) συνθετικής THC για ένα σύντομο χρονικό διάστημα (2 ημέρες) δεν έδειξε καμία αλλαγή στο χρόνο διέλευσης[29]. Περισσότερες μορφικές μελέτες με ολόκληρα εκχυλίσματα κάνναβης θα μας διαφώτιζαν.
Πρόσθετες παρεμβάσεις μπορεί να είναι πρακτικές στο μέτωπο της θρέψης χρησιμοποιώντας νέες γνώσεις σχετικά με τη χρησιμότητα των προβιοτικών και των πρεβιοτικών. Μια άμεση επίδραση του στελέχους Lactobacillus acidophilus NCFM μέσω της στοματικής χορήγησης για την επαγωγή της έκφρασης CNR2 mRNA πάνω από εκείνη των ανθρώπινων επιθηλιακών κυττάρων HT-29 (p <0,01) επιδείχθηκε μαζί με την ενίσχυση της δράσης της αντιφλεγμονώδους μορφίνης σε αρουραίους (p <0,001), που τέθηκε σε αναστολή με χορήγηση του ανταγωνιστή CB2, ΑΜ-630 (p <0,001)[34]. Η επανεξέταση των μελετών σε ανθρώπους των προβιοτικών συμπληρωμάτων για τη θεραπεία του IBS έδειξε ότι οι δοκιμές 34/42 κατέδειξαν ευεργετικά αποτελέσματα για ένα ή περισσότερα τελικά σημεία ή συμπτώματα στόχων (πόνος, δυσφορία, φούσκωμα, διαταραχή, εργαστηριακές παράμετροι)[19]. Η αλληλεπίδραση του άξονα μικροβίων-εντέρου-εγκεφάλου στο IBS υπογραμμίζεται από το πρόσφατο εύρημα ότι η THC αλλοίωσε την ισορροπία μικροχλωρίδας σε παχύσαρκους ποντικούς, επηρεάζοντας την αναλογία Firmicutes:Bacteroidetes (p = 0,021) και αποτρέποντας την αύξηση ή την λήψη σωματικού βάρους παρά τη δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά[35]. Έτσι, η βέλτιστη υγεία του εντέρου χωρίς πόνο και η διατήρηση του κατάλληλου σωματικού βάρους φαίνεται να απαιτεί σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ της διατροφής, της εντερικής χλωρίδας και της ισορροπίας των ενδοκανναβινοειδών.
Τα πειραματικά μοντέλα έχουν προφανείς περιορισμούς και τα αντίθετα ευρήματα είναι πάντοτε δυνατά. Μια πρόσφατη μελέτη[36] κατέδειξε σε ένα μοντέλο ποντικού επιταχυνόμενης διαμετακόμισης του GI ότι η παλμιτοϋλαιθανολαμίδη, ένα ενθαρρυντικό ενδοκανναβινοειδές, έμμεσα ενεργοποίησε υποδοχείς CB1 μόνο υπό συνθήκες στις οποίες το ΑΕΑ ή οι υποδοχείς ρυθμίζονταν προς τα πάνω, όχι ανεπαρκώς. Επιπλέον, είναι ατυχές το γεγονός ότι οι εργαστηριακές μετρήσεις των επιπέδων ενδοκανναβινοειδών του ορού ή των ιστών δεν εξετάστηκαν συστηματικά στο IBS.
Ημικρανία και CED
Η ημικρανία είναι ένα εξαιρετικά διαδεδομένο σύνδρομο κεφαλαλγίας που επηρεάζει το 14% των Αμερικανών, με αναλογία γυναικών:ανδρών, 3:1 και ετήσιο κόστος 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη χώρα αυτή[37]. Ο εδώ συγγραφέας έχει αναφερθεί στο παρελθόν για τη θεραπεία της ημικρανίας με κάνναβη[1],[3],[38] και δύο μεγάλες μελέτες έχουν εμφανιστεί πρόσφατα[39],[40]. Η ημικρανία είναι πολύ πιο πολύπλοκη από τον απλό κρανιακό πόνο. Έχει μια γενετική προτίμηση και υπεροχή στις γυναίκες και παρουσιάζεται ως επικεφαλής ημικρανιακή κεφαλαλγία που συσπάται με ασυνήθιστες συσχετισμένες εκδηλώσεις: ναυτία, φωτοφοβία και φωνοφοβία, με ορμονικές και περιβαλλοντικές αιτίες.
Η πιθανή σχέση της ημικρανίας με το ECS υπογραμμίζεται από πολυάριθμα ευρήματα. Το ανανδαμίδιο παρήγαγε αποκρίσεις υποδοχέα σεροτονίνης που συνίστανται σε 89% ενίσχυση 5-ΗΤ1Α και 36% αναστολή 5-ΗΤ2Α[41], ευρήματα που έχουν συσχετιστεί με προφίλ αποτελεσματικών φαρμακολογικών παρεμβάσεων ημικρανίας που φαίνονται να υποστηρίζουν αντίστοιχη δραστηριότητα σε οξεία και χρόνια ημικρανία (chronic migraine, CM), αντίστοιχα. Τα επιφανειακά φαινόμενα φωτοφοβίας και φωνοφοβίας της ημικρανίας υποδηλώνουν μια υπερδραστήρια αισθητική υπεραλγησία, ακριβώς το είδος της ομοιοστατικής ανισορροπίας που το ECS τείνει να διορθώσει στη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος (central nervous system, CNS)[5]. Η περιαγγειακή γκρίζα ύλη είναι μια υποθετική γεννήτρια ημικρανίας στην οποία το ΑΕΑ είναι δυναμικά ενεργό, προκαλώντας αναλγησία όταν χορηγείται ή υπεραλγησία όταν ο CB1 είναι αποκλεισμένος φαρμακολογικά[42].
Μια μεγάλη πρόσθετη υποστήριξη για τον αναπόσπαστο ρόλο του ECS στην παθοφυσιολογία της ημικρανίας έχει παρασχεθεί από μια σειρά ερευνών που συνδέουν τα ενδοκανναβινοειδή με το τριδυμοαγγειακό σύστημα, που πολλοί θεωρούν ότι βρίσκονται στη ρίζα της παθοφυσιολογίας της. Το πρώτο πείραμα[43] οδήγησε σε αρκετά σχετικά ευρήματα: Το ΑΕΑ μείωσε την διαστολή αιμοφόρου αγγείου στην σκληρή μήνιγγα που προκαλείται από πεπτίδιο γενικευμένης καλσιτονίνης (calcitonin generelated peptide, CGRP) 30%, καψαϊκίνη 45% και νιτρικό οξείδιο (nitric oxide, ΝΟ) 40%. Επιπρόσθετα, το AEA ενήργησε προσυναπτικά για να αποτρέψει την απελευθέρωση του ΝΟ από το CGRP σε λείους μυς του αγγείου σκληρής μήνιγγας. Το ΑΕΑ επίσης απελευθερώθηκε με τονωτικό τρόπο και παρουσίασε ρυθμιστική δραστικότητα στο τριδυμοαγγειακό σύστημα.
Ένα επόμενο άρθρο επικεντρώθηκε στα αγγειακά φαινόμενα που σχετίζονται με την ημικρανία[44]. Το AΕΑ προκάλεσε δοσοεξαρτώμενη διαστολή του αγγείου σκληράς μήνιγγας που μειώθηκε από την καψαζεπίνη, τον ανταγωνιστή aTRPV1 και από τον CGRP8-37, τον ανταγωνιστή aCGRP. (Ενώ οι αγγειακές επιδράσεις αυτής και της προηγούμενης μελέτης μπορεί να φαίνονται αντιφατικές, πρέπει να σημειωθεί ότι η ημικρανία προκαλεί αγγειοσυστολή ή αγγειοδιαστολή σε διαφορετικές φάσεις και ότι αυτά είναι επιφαινώματα της διαταραχής αντί της αιτιολογίας της). Η συγκέντρωση του ΑΕΑ που παρήγαγε αυτά τα ευρήματα ήταν πολύ υψηλότερα από αυτά που απαιτούνται για την ενεργοποίηση του CB1. Αυτό υποδεικνύει ότι η επαναλαμβανόμενη χορήγηση με έναν TRPV1 αγωνιστή όπως την CBD[27] θα μπορούσε ενδεχομένως να απευαισθητοποιήσει τον υποδοχέα και έτσι να ανακουφίσει αυτούς τους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς, όπως η καψαϊκίνη μειώνει επιτυχώς τον περιφερικό νευροπαθητικό πόνο με κανονική δερματική χορήγηση. Η καψαϊκίνη έχει χρησιμοποιηθεί ακόμη και ενδορινικά ως θεραπεία οξείας ημικρανίας[45] και είναι επομένως λογικό να θεωρηθεί η CBD ως μια λιγότερο επιβλαβής εναλλακτική παρέμβαση απευαισθητοποίησης.
Μια τρίτη δημοσίευση εξέτασε τις τριδυμοαγγειακές νευρωνικές αποκρίσεις[46] με τα ευρήματα ότι ο WIN 55,212-2, ένας ισχυρός αγωνιστής CB1, ανέστειλε την προσαγωγική δραστηριότητα του τριδυμοαγγειακού συμπλέγματος Α και C, η οποία καταργήθηκε από τον SR141716A, έναν αντίστροφο αγωνιστή CB1. Ωστόσο, αυτό το εύρημα λήφθηκε μόνο με ΑΕΑ μετά από προηγούμενο αποκλεισμό TRPV1 από την καψαζεπίνη. Αυτά τα ευρήματα υποστηρίζουν πιθανή κλινική εφαρμογή των CB1-αγωνιστών σε ημικρανία και σε αθροιστική κεφαλαλγία, αν και οι συγγραφείς προειδοποίησαν για ψυχοδραστικά επακόλουθα παραγόντων όπως η THC.
Σε ένα ζωικό μοντέλο ημικρανίας[47], το ΑΕΑ μείωσε την επαγόμενη από νιτρογλυκερίνη νευρωνική ενεργοποίηση στον πυρήνα του trigeminalis caudalis και της περιοχής postrema, όπου ο τελευταίος ήταν ένας εμετικός χημειοϋποδοχέας. Υπήρξε επίσης μια επαγωγή έκφρασης του άμεσου πρώιμου παράγοντα μεταγραφής γονιδίου Fos στους υποθαλαμικούς παρακοιλιακούς και υπεροπτικούς πυρήνες, στον παραβατικό πυρήνα και στην περικυκλωματική γκρι ουσία του εγκεφαλικού στελέχους. Αυτά τα ευρήματα ενισχύουν ένα σημαντικό ρόλο του ECS στη δημιουργία επεισοδίων ημικρανίας.
Διάφορες μελέτες στην Ιταλία επικεντρώθηκαν στην αιτιολογική σχέση των αιμοπεταλίων στους ασθενείς που πάσχουν από ημικρανία. Σε μία[48] από τις μελέτες παρατηρήθηκε αυξημένη λειτουργία στον μεταφορέα μεμβράνης ΑΕΑ και της υδροαλάσης ΑΕΑ (τώρα γνωστή ως λιπαρό οξύ υδρολάσης αμιδίου [FAAH], το ένζυμο που καταβολίζει το ΑΕΑ) στα αιμοπετάλια γυναικών με ημικρανία χωρίς αύρα σε σύγκριση με ασθενείς με κεφαλαλγία επεισοδιακής έντασης ή ελέγχους χωρίς κεφαλαλγίες. Είναι ενδιαφέρον ότι δεν υπήρχαν διαφορές στην πυκνότητα των υποδοχέων CB1 στις ομάδες, αλλά η υδρόλυση του ΑΕΑ ήταν αυξημένη στα αιμοπετάλια των πασχόντων από ημικρανία. Τα επακόλουθα μειωμένα επίπεδα ΑΕΑ στον ορό θα μπορούσαν θεωρητικά να μειώσουν το όριο του πόνου σε αυτούς τους ασθενείς.
Σε άλλη μελέτη[49], γυναίκες και άνδρες με ημικρανίες έδειξαν χαμηλότερη δραστηριότητα FAAH και AEA αιμοπεταλίων μεταφορέα μεμβράνης, υποτίθεται ως πιθανή προσαρμοστική απόκριση σε CM ή αντίδραση στην υπερβολική χρήση αναλγητικών πόνου γνωστών ως αναλγητική ανάκαμψη. Μια επιπλέον μελέτη[50] έδειξε ότι τα επίπεδα των 2-AG και AEA μειώθηκαν πάρα πολύ στα αιμοπετάλια των ασθενών με επεισοδιακή ημικρανία χωρίς αύρα (N = 20) και CM (N = 20) έναντι των μαρτύρων (p = 0,0001).
Ίσως η ισχυρότερη απόδειξη της ύπαρξης της CED στην ημικρανία ή οποιαδήποτε διαταραχή, προέρχεται από μια μελέτη[51] που εξέτασε τα επίπεδα AEA του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (cerebrospinal fluid, CSF) σε 15 χρόνιους ασθενείς με ημικρανίες έναντι 20 ελέγχων με μια φαινομενικά στατιστικά σημαντική διαφορά (p <0,0001) (Εικ. 2) . Οι συγγραφείς περιέγραψαν αυτό που ονόμασαν αποτυχία συστήματος στην ημικρανία (p. 1387):
Τα μειωμένα επίπεδα ΑΕΑ στο CSF των ασθενών με CM [χρόνια ημικρανία] υποστηρίζουν την υπόθεση της αποτυχίας αυτού του ενδογενούς CB [κανναβινοειδούς] συστήματος στην CM, το οποίο φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένη παραγωγή CGRP και ΝΟ σε αυτήν την παθολογική κατάσταση. Αυτό το εύρημα μπορεί να οφείλεται σε αποτυχία του ανασταλτικού ρόλου του ενδοκανναβινοειδούς ΑΕΑ στην ενεργοποίηση του τριδυμοαγγειακού συστήματος-.
Η THC (1-20 μM) και οι άλλοι CB1 αγωνιστές ελαττώθηκαν ανάλογα με τη δόση στην εγκεφαλική διασπορά, τη διάρκεια και την ταχύτητα διάδοσης (p <0.001) σε ένα μοντέλο εγκεφάλου αρουραίου, υποστηρίζοντας την ικανότητά του να αναστέλλει το τριδυμοαγγειακό στην ημικρανία με αύρα[52].
Μια κλινική μελέτη εξέτασε 27 ασθενείς με κεφαλαλγία υπερβολικής χρήσης φαρμάκων, έναν κοινό κατακρημνιστή της παροξυσμικής ημικρανίας[53]. Πριν από τη θεραπεία, οι ασθενείς εμφάνισαν μειωμένα όρια προσωρινής αθροίσεως, αυξημένη αίσθηση του πόνου και μειωμένη έκφραση αιμοπεταλίων FAAH (ένζυμο που διασπά τo ΑΕΑ). Μετά τη θεραπεία απομάκρυνσης του φαρμάκου και την εξάλειψη των αναλγητικών αποτελεσμάτων αναπήδησης, η δραστικότητα του FAAH και τα κατώτατα όρια χρονικών αθροισμάτων σημαντικά κανονικοποιήθηκαν (και τα δύο p = 0,001), υποστηρίζοντας μια αιτιολογική δυσλειτουργία του ECS σε αυτούς τους ασθενείς.
Σε επακόλουθα πειράματα σε ποντικούς[54], ενδοπεριτοναϊκή ένεση προκαλούμενης από νιτρογλυκερίνη μηχανικής υπεραλγησίας που εξαλείφθηκε σχεδόν πλήρως με διαγραφή FAAH ή χορήγηση αναστολέων FAAH (p <0,0001).
Πρόσθετα υποστηρικτικά δεδομένα σχετικά με τη σχέση ημικρανίας-ECS προέρχονται από γενετική έρευνα. Το γονίδιο του CB1, το CNR1 που αντιστοιχούσε στο χρωμόσωμα 6q14-15, συνδέθηκε με την ημικρανία μέσω της απλοτυπικής σήμανσης με μεγάλη σημασία (p = 0,008) και ενδεικτικό ενός γενετικού αποτελέσματος που αλλοιώνει την τριδυμοαγγειακή ενεργοποίηση[55]. Η ισχυρότερη σύνδεση ήταν στον απλότυπο ΗΤ6 (p = 0,002), η οποία συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με συμπτώματα ημικρανίας φωτοφοβίας > ναυτίας > αναπηρίας. Οι ημικρανίες έδειξαν επίσης υψηλότερους βαθμούς νευρωτισμού (p <0,001), κατάθλιψη (p <0,001) και ανέφεραν κατάχρηση φαρμάκων / αλκοόλ (p <0,005). Τελικά, πολλές φαρμακευτικές εταιρείες έχουν επιδιώξει την ανάπτυξη αντισωμάτων που στοχεύουν στο CGRP ως θεραπευτικό στόχο στην προληπτική θεραπεία της ημικρανίας[37], αλλά μένει να διαπιστωθεί κατά πόσο αυτό αντιπροσωπεύει έναν πιο θεμελιώδη στόχο από τις στρατηγικές που επικεντρώνονται στο ECS.
Εικ. 2. Επίπεδα ανανδαμιδίου στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό ασθενών με χρόνιες ημικρανίες έναντι των μαρτύρων, προσαρμοσμένα από δεδομένα που ελήφθησαν από τους Sarchielli et al.[51].
Μέχρι πρόσφατα έχουν δημοσιευθεί μόνο αναφορές περιπτώσεων και έρευνες σχετικά με τη χρήση της THC και της κάνναβης και των επιπτώσεών της στην ημικρανία[31],[56] αλλά έχει αναφερθεί μια πιο επίσημη μελέτη παρατήρησης[57] από μια κλινική που χρησιμοποιεί την κάνναβη στην πολιτεία του Κολοράντο. Από τους 120 ενήλικες με ημικρανία για τους οποίους συνιστάται προφύλαξη από κάνναβη, εκ των οποίων το 67,8% είχε χρησιμοποιήσει προηγουμένως κάνναβη, η συχνότητα κεφαλαλγίας μειώθηκε από 10,4 σε 4,6 επιθέσεις το μήνα (p <0,0001) (Εικ. 3). Συνολικά, το 85,1% είχε μειωμένη συχνότητα ημικρανίας, με 39,7% να αναφέρουν θετικά αποτελέσματα: πρόληψη ή μείωση της συχνότητας κεφαλαλγίας (19,8%) ή πονοκεφάλου (11,6%) σε αυτόν τον επιλεγμένο και ανεξέλεγκτο πληθυσμό χρησιμοποιώντας ένα μείγμα τεχνικών χορήγησης με μη αναλυμένη αλλά πιθανώς υψηλή σε περιεκτικότητα THC κάνναβη.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η κάνναβη αποτέλεσε το επίκεντρο της θεραπείας της ημικρανίας στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική για ένα αιώνα μεταξύ του 1843 και του 1943[1], υποστηρίζοντας παρομοίως ισχυρισμούς για υψηλό βαθμό αποτελεσματικότητας της θεραπείας της κάνναβης σε οξεία και προφυλακτική θεραπεία της ημικρανίας. Περαιτέρω μελέτη που χρησιμοποιεί σύγχρονες τεχνικές και τυποποιημένα παρασκευάσματα με χαμηλή περιεκτικότητα THC και υψηλότερες περιεκτικότητες CBD σε κατάλληλα RCTs (Randomized Controlled Trial) έχει καθυστερήσει πολύ.
Εικ. 3. Ραβδόγραμμα αλλαγής της συχνότητας ημικρανίας μετά από θεραπεία με κάνναβη, κληρονομημένη από δεδομένα από τους Rhyne et al[57].
Εστίαση στην Ινομυαλγία
Η ινομυαλγία πιθανότατα περιγράφηκε αρχικά από τον Sir William Gowers[58] ως fibrositis (ινομυρίτιδα), μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται ως πόνος μαλακού ιστού που μπορεί να περιπλανηθεί στο σώμα και που επιδεινώθηκε λόγω υπερβολικής χρήσης. Στη δεκαετία του 1980, η ινομυαλγία έγινε ο προτιμώμενος όρος εξαιτίας της αποτυχίας να εντοπιστεί η φλεγμονή ή άλλες αντικειμενικές μεταβολές στις βιοψίες ιστών από τους ασθενείς που πάσχουν. Οι τυπικές διαγνωστικές παράμετροι (τα Κριτήρια της Ρώμης / Rome Criteria) θεσπίστηκαν στη συνέχεια. Ενώ μια πρόσφατη αναφορά έδειξε την ύπαρξη μικρής νευροπάθειας ίνας σε ένα υποσύνολο ασθενών με συμπτώματα ινομυαλγίας[59] δημιουργώντας πιθανή διαγνωστική σύγχυση, το εύρημα αυτό δεν εξηγεί σε καμία περίπτωση όλες αυτές τις περιπτώσεις. η ινομυαλγία είναι αξιοσημείωτη για τα χαρακτηριστικά επώδυνα οζίδια που ονομάζονται σημεία ενεργοποίησης που είναι ιδιαίτερα διαδεδομένα στον ώμο και στον αυχένα, τα οποία συχνά έχουν αρκετή σοβαρότητα για να περιορίσουν τη σωματική άσκηση. Η διαταραχή έχει μια σαφή σχέση με την κατάθλιψη και το άγχος, αλλά η συζήτηση περιβάλλει το χρονοδιάγραμμα και τη σχέση αυτών των συντρόφων. Η ημικρανία είναι πιο διαδεδομένη στις γυναίκες και διαταράσσει πάντοτε τον ύπνο. Η διαταραχή παραμένει αμφιλεγόμενη σε μερικές περιπτώσεις, αλλά είναι η πιο συνηθισμένη διάγνωση στις αμερικανικές ιατρικές πρακτικές ρευματολογίας[60]. Πολλές αρχές σήμερα θέτουν μια κεντρική ευαισθητοποίηση συνεπή με τον νευροπαθητικό πόνο στη ρίζα του συνδρόμου[61]. Στην Ιταλία σημειώθηκε ότι η ινομυαλγία, όπως η ημικρανία, συσχετίστηκε με δευτερογενή υπεραλγησία, δηλαδή με ένα κατώτερο κατώφλι πόνου σε περιοχές που γειτνιάζουν με τα αρχικά προσβεβλημένα μέρη[62], για τα οποία οι συγγραφείς πρότειναν φαρμακολογικό αποκλεισμό NMDA για αυτό που ερμήνευσαν ως έλλειμμα στη σεροτονινεργική αναλγησία. Την ίδια χρονιά, παρατηρήθηκε υπεραλγησία σε συνδυασμό με την κεντρική ενδοκανναβινοειδή υπολειτουργία στο νωτιαίο μυελό και ότι τα ενδοκανναβινοειδή μείωσαν την σχετιζόμενη υπεραλγησία[63], καθιστώντας το ECS πρωταρχικό στόχο και την CED μια ορθολογική εξήγηση. Οι συγγραφείς πρότειναν ότι οι θεραπευτικές αγωγές με κανναβινοειδή θα μπορούσαν να ενδείκνυνται για διάφορες ασθένειες που οδηγούνται από ένα κύριο προσβλητικό φράγμα, το οποίο θα περιλαμβάνει σπλαχνική υπεραλγησία (όπως υποτίθεται στο IBS), αλλοδυνία που σχετίζεται με καταστάσεις νευροπαθητικού πόνου και αντανακλαστική συμπαθητική δυστροφία ή περίπλοκο σύνδρομο περιφερειακού πόνου.
Η κάνναβη ή τα κανναβινοειδή έχουν συχνά χρησιμοποιηθεί από ασθενείς με ινομυαλγία για τη θεραπεία των μυριάδων συμπτωμάτων. Σε μια ανεξέλεγκτη δοκιμή σε εννέα ασθενείς, η THC χορηγήθηκε σε δόσεις των 2,5-15 mg ημερησίως για 3 μήνες[64]. Προκαλώντας έκπληξη, η επιτροπή δεοντολογίας δεν επέτρεψε την χρήση εικονικού φαρμάκου σε αυτήν την μελέτη. Δυστυχώς, όλοι οι ασθενείς εκτός από 4 αποσύρθηκαν από την μελέτη πρόωρα δευτερευόντως λόγω παρενεργειών από την THC, αλλά εκείνοι που ολοκλήρωσαν είχαν σημαντικές μειώσεις στις υποκειμενικές οπτικές αναλογικές κλίμακες (visual analog scales, VAS) πόνου (p <0,01) (Εικ. 4). Δεν υπήρξαν τεκμηριωμένα οφέλη για την αλλοδυνία που προκαλείται από την αφή, ούτε για την υπεραλγησία….
Το άρθρο είναι εκτενές, θα βρεις την συνέχειά του εδώ:
Ενδοκανναβινοειδής Ανεπάρκεια – Η μελέτη.pdf
https://www.facebook.com/download/preview/1547712031975326
